هنر قرون وسطایی

دانشنامه آزاد فارسی

هنر قرون وسطایی (medieval art)
نمونه ای از هنر موزائیکی بیزانسی قرون وسطایی، ایا صوفیه
نمونه ای از هنر موزائیکی بیزانسی قرون وسطایی، ایا صوفیه
نمونه ای از هنر موزائیکی بیزانسی قرون وسطایی، ایا صوفیه
نمونه ای از هنر موزائیکی بیزانسی قرون وسطایی، ایا صوفیه
نقاشی و مجسمه سازی قرون وسطا در اروپا و قسمت هایی از خاورمیانه از حدود قرن ۳م تا ظهور رنسانسدر ایتالیا در قرن ۵م، که هنر صدر مسیحیت، هنر بیزانسی، هنر سلتی، هنر آنگلوساکسونو هنر کارولنژیرا دربر می گیرد. سبک رومانسک (رومی وار)نخستین سبک واقعاً بین المللی بود که در اواخر قرن ۱۲م جایش را به سبک گوتیک داد. خلق مجسمه ها و دیوارنگاره هایی با مضامین دینی و تذهیب نسخ دینی گسترش یافت؛ نقاشی روی بوم در اواخر قرون وسطا رایج شد.'هنر 'صدر مسیحیت (قرون ۴ و ۵م). در ۳۱۳م کنستانتین کبیر رسماً مسیحیت را دین رسمی امپراتوری روم اعلام کرد، که کلیساسازی و خلق آثار سفارشی با مضمون قدیسان و نمادهای مسیحی را در پی داشت. مسیحیان از تابوت های سنگی رومیتقلید کردند و مضامین دینی به تدریج جانشین اسطوره های غیرمسیحی شد.
هنر بیزانسی (قرون ۴ تا ۱۵م). هنر بیزانسی در امپراتوری روم شرقی شکل گرفت و در بیزانس (که در ۳۳۰م به قسطنطنیه، و در ۱۴۵۳م به استانبول تغییر نام یافت) به اوج خود رسید. استفاده از موزائیککه خاصِ هنر بیزانسی بود، در تزیین کلیساهای امپراتوری روم غربی نیز به کار گرفته شد، ازجمله تصاویر دینی پرتوانی با رنگ های درخشان و خیره کننده و به شیوۀ خطیبر دیوارها و طاق های ضربی کلیساهای متعلق به قرون ۴ و ۵م در راونا. هنر بیزانسی در قالب شمایل نگاریدر آلمان و روسیه، قرن های متمادی به حیات خود ادامه داد.
هنر سلتی و آنگلوساکسون (قرون ۴ تا ۹م). هنری است متعلق به اوایل قرون وسطا که در دورانی ریشه دارد که جنوب اروپا به اشغال قبایل ژرمن در شمال درآمد؛ این هنر بیشتر در اشیای قابل حملی، همچون وسایل شخصی یا زینتی، تجلّی یافت. در بین اقوام مهاجم، آنگلوساکسون ها، به ویژه آنان که در جزایر بریتانیا سکونت داشتند، در فلزکاری و جواهرسازی سرآمد بودند و بیشترِ آثارشان عبارت بود از جواهرات زرینِ لعل نشان یا لعاب دارمزین به نقش ونگارهای بسیار چکیده نمای برگرفته از شاخ و برگ گیاهان و نقش مایۀ جانوران . هنر سلتی و آنگلوساکسون به مرور در قالب های دیگری، ازجمله حجاری سنگ ها از حکاکی های ساده گرفته تا صلیب های برجسته کاری شدۀ پرنقش ونگار، و تذهیب متون به دست رهبانان، تجلّی یافت؛اناجیل لیندیسفارنِنورتامبرلند(متعلق به قرن ۷م؛ موزۀ بریتانیا، لندن) و کتاب مقدس کلز(متعلق به هنر سلتی قرن ۸م؛ ترینیتی کالج، دوبلین، ایرلند) از آن جمله اند. تذهیب معمولاً شامل بزرگ نگاری حروف آغازین اناجیل یا بندها بود که گاه با یک حاشیه پرنقش ونگار همراه می شد که به آن فرش برگمی گفتند.
هنر کارولنژی (اواخر قرن ۸ تا اوایل قرن ۹م). هنر کارولنژی بر نقاشی متون دینی تمرکز داشت که در دوران امپراتوری شارلمانی شکوفا شد و از سنّت های هنری اواخر دوران رواج سـبک هــای کـــلاســیکصدر مسیحیت، بیزانس، و آنگلوساکسون متأثر بود. چندین دِیر، کتاب های دعا و کتاب های مقدس بسیاری را با تصاویر پرتفصیل آراستند. استفاده از عاج های حکاکی شده و فلزکاری های ظریف نیز برای تزیین متون، به ویژه جلد کتاب ها، رایج بود.
هنر رومانسک یا نورمان (قرون ۱۰ تا ۱۲م). این سبک هنری بیشتر در معماری و مجسمه های کلیسایی، سرستون ها و سردرها، و نسخ خطّی مذهّب تجسم یافته است. طاق های قوسی، آمیختن عناصر طبیعت گرایانهبا سنّت های تخیل گرایانه، شاعرانه، و پرنقش ونگار سلتی و ژرمنی، از مشخصات هنر رومانسک بود. در این سبک هیولاهای افسانه ای و جنگاوران قرون وسطایی با مضامین برگرفته از کتاب مقدس درآمیخته اند. هنوز نمونه های شاخص این شیوه در سرتاسر اروپا، از شمال اسپانیا و ایتالیا و سرزمین های ژرمنیِ امپراتوری مقدس روم، و انگلستان و اسکاندیناوی یافت می شود. هرچند در ایتالیا نفوذ سنّت کلاسیک همچنان غالب بود.
هنر گوتیک (اواخر قرن ۱۲ تا ۱۵م). هنر گوتیک با احداث کلیساهای جامع بزرگ در اروپا شکل گرفت. تزیین کلیساها با مجسمه های سنگی رواج بیشتری یافت، و پنجره های مرتفع با شیشه های منقوشپوشانده شد؛ کلیسای جامع شارترِ فرانسه نمونۀ شاخصی از این سبک است. کنده کاری پیکره بر روی چوب نیز رواج یافت. حمایت دربار، رواج اشیای حکاکی شدۀ کوچک و ظریفِ عاجی، طلاسازی، خلق کتاب های دعای مزین به مینیاتور، و پرده نگاره های آراسته به تصاویرِ گویای روایات عاشقانه را در پی داشت. نقاشی روی بوم که نخست بر زمینۀ طلایی اجرا می شد، در شمال اروپا تکامل یافت، و شیوۀ واقع گرایانهتر گوتیک بین المللیرا پدید آورد. در ایتالیا نقاشی دیواری رشد نظرگیری یافت؛ جوتو دی بوندونهشخصیت اصلی این تحول بود که آثارش آغاز رنسانس را بشارت می داد.

پیشنهاد کاربران

بپرس