هنر اجرا

هنر اِجرا (performance art)
هنر اِجرا
نوعی فعالیت هنری مدرن که در حضور تماشاگر اجرا می شود، و آمیزه ای است از عناصر هنرهای بصریو نمایشی، همچون موسیقی، فیلم، تئاتر و شعرخوانی. هنر اجرا در دهۀ ۱۹۱۰ پا گرفت، ولی در اواخر دهۀ ۱۹۶۰ و اوایل دهۀ ۱۹۷۰ به اوج شکوفایی خود رسید. با سایر گونه های بیانیِ پیشتاز، به ویژه هنر بدنی، رخداد، و هنر سیلابیوجوه اشتراکی دارد. آن را گاهی مترادف رخداد می گیرند، ولی رخداد معمولاً غیررسمی تر و فی البداهه تر است؛ هنر اجرا معمولاً برنامه ریزی دقیق تری دارد و عموماً تماشاگران را در اجرا دخالت نمی دهد. هنر اجرا تاریخ پرفرازونشیبی داشته است. در دهۀ ۱۹۱۰ فتوریستها و دادائیست ها با اَعمال غیرمتعارف یا شیرین کاری های خود جلب توجه می کردند. در دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ سوررئالیست ها این راه را ادامه دادند، و در دهۀ ۱۹۵۰ ایوز کلاین، هنرمند فرانسوی، به نمایش هایی این چنینی دست زد؛ مثلاً زنی را بر آن داشت تا بدن لخت آغشته به رنگ خود را بر روی بومی در کف نگارخانه بمالد، در حالی که این صحنه با قطعه ای از موسیقی های مینیمالیستیخودش همراهی می شد. لیکن در دهۀ ۱۹۶۰ بود که هنر اجرا در مقام هنری مستقل به رسمیت شناخته شد، و نام آن نخستین بار حدود ۱۹۷۰ به کار رفت. هنر اجرا انواع متفاوت بسیاری را دربر می گیرد، از خنده آور و لوده وار تا خشونت آمیز و تکان دهنده؛ همچون کار گروه موسوم به اقدامیان وینکه اعضای آن بارها به دلیل اجراهایی شامل برهنگی، خون ریزی، و اجابت مزاج دستگیر شدند. گاهی هنر اجرا هنر «زنده» نیز نامیده می شود و با اَغراض سیاسی همراه است، ولی اغلب تخّیلات شخصی هنرمند را بیان می کند. نام آورترین نمایندگان هنر اجرا عبارت اند از لوری اندرسون، آهنگ ساز زن امریکایی، که آن را در موسیقی اش به کار می بَرد؛ گروه انگلیسیِ گیلبرت و جورجکه همۀ زندگی خود را اجرای مستمری از هنر اجرا می دانند؛ و یوزف بویسِآلمانی، که از تندروترین و پرنفوذترین هنرمندان دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ است. شاید معروف ترین اجرای بویس، اثری با نام چگونگی توضیح تصاویر به خرگوش مرده؟ (۱۹۶۵) باشد؛ که دربارۀ نقاشی های نگارخانه ای در دوسلدورف، برای خرگوش مرده ای که در آغوش گرفته بود، سخن می گفت. بویس اثر خود را این گونه تشریح کرد: «تابلوی پیچیده ای دربارۀ مسائل زبان، و مسائل فکر و شعور انسان، و شعور حیوانات». در هر حال بسیاری از افراد، این گونه اجراها را مهمل و متظاهرانه می دانند.