هندیجان

بندر هِندیجان مرکز شهرستان هندیجان در استان خوزستان است که در شمال خلیج فارس قرار گرفته است. رودخانه زهره این شهر را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می کند.
بندرهندیجان، بندری است که در ۳۰٫۲۴° شمالی و ۴۹٫۷۱° شرقی قرار دارد[ ۱] و ارتفاع این شهر از سطح دریا به ۵ متر می رسد. بندرهندیجان ۹۰ کیلومتر مرز آبی با خلیج فارس دارد. آبادی های هندیجان در قرون اخیر بسیار بوده اند ولی به علت بیماری طاعون در سال ۱۲۴۷ هجری قمری، شهر هندیجان رو به خرابی نهاد. [ ۲]
آثار بدست آمده در این منطقه نشان می دهد که هزار سال بعد از میلاد مسیح انسان متمدن در آن می زیسته است. تپه های تاریخی متعدد و نوشته های جغرافی دانان قرون اولیه اسلامی نظیر "ابودلف مهلهل خزرجی" در مورد آثار تاریخی "هندیجان" که قدیمی ترین سند مکتوب در مورد آثار تاریخی " هندیجان " است شاهد دیگری بر رونق اقتصادی و زندگی اجتماعی سازمان یافته مردم این دیار در هزاره بعداز میلاد است. وجود لغات و اصطلاحات تاریخی که ریشه در زبان هلتمتی دارد و آیین های نمادین حاکی از گذشته های پربار فرهنگی و غنی این دیار است. [ ۳]
در نزدیکی هندیجان آثار بندر تاریخی "مهرویان یا مهروبان" و شهر تاریخی "ریواردشیر ( شهر باستانی ) " قرار داشته است که "مهرویان" از دوره هلتمتی تا قرن چهارم هجری و احتمالاً تا مدت ها بعد نیز بندر تجاری مهمی بوده است که از طریق آن کالاهای سرزمین های دور و نزدیک و حتی کشور چین وارد منطقه می شد و نیز مشاهده شده است که در شهر "ریواردشیر" کشتی می ساختند. این منطقه در قرون اولیه اسلامی بزرگانی چون علی بن مهزیار اهوازی ( هندیجانی ) را در دامان خود پرورش داده است.
این منطقه در گذشته نام های مختلفی داشته که از آن جمله می توان به " هندیگان " و " اندیگان" اشاره کرد. این واژه پس از ورود اسلام به " ایران " به " هندیجان " و " هندیان " تغییر شکل یافته است. از دیدگاه واژه شناسی تمام این کلمات از لفظ «هند» مشتق شده اند. با توجه به دیرینگی این سرزمین به نظر می رسد لغت " هند " ریشه در زبان سانسکریت دارد که به معنای آب است. این نظر را وجود رودخانه " هندیجان " که به زهره موسوم و معنای " ایزد آب " هست بیشتر تأیید می کند؛ بنابراین با توجه به مستندات دیگری که در این زمینه وجود دارد می توان گفت " هندیجان " به معنای سرزمین " آب " است. هرچند وجود عده ای از مردم کشور هند در این منطقه به دلیل ارتباط تجاری از طریق خلیج فارس یا مهاجرت گروهی که در برخی از منابع اشاره می شود غیرقابل انکار است. اما بعید به نظر می رسد که وجود آن ها بر وجه تسمیه " هندیجان " تأثیری گذاشته باشد. «استرابون» جغرافی دان عهد باستان، خوزستان را از حاصلخیزترین جلگه های جهان می داند. زیرا رودخانه های زیادی این دشت را آبیاری می کرده که امکان کشاورزی و آبادانی را در این منطقه میسر می ساخته است. شاید بر همین اساس بوده که عده ای بر این باورند که نام این سرزمین «هند» یا «اند» بوده که به معنی «جایی با آب های فراوان» است. ایرج سیستانی در گزیده تاریخ خوزستان می گوید:"بندر هندیجان از شهرهای قدیمی خوزستان می باشد و آن را معرب هندیگان دانسته اند. " از قرائن و شواهد چنین برمی آید که پیشوند هند یا اند، در اسامیی همچون بندرهندیجان، اندیکا، اندیمشک، اینجان - اندوه و اندیا و غیره با رودخانه و آب مناسبتی داشته است، چنان که بیشتر شهرها و روستاهایی با این نام همیشه رودخانه کوچک یا بزرگی در کنار خود دارند و آنچه مسلم است آن است، که آب در باور و اعتقادات ایرانیان از احترام و تقدس خاصی برخوردار بوده و آلوده ساختن آن را گناه نابخشودنی می شمرده اند و پیوسته چشمه های آب و رودخانه ر ا نظر کرده ( ناهید یا آناهیتا ) فرشته آب می دانسته اند.