هنایش

درپاسخ به دوست اندیشمند باید بگویم ، در ساخت واژه های نو ، هیچ گونه بایستی برای ریشه دار بودن واژه نیست . گویندگانِ واژه ها خود، بهترین کارکرد را از واژه ها بیرون میکشند . شما جایگاه گویندگانرا نادیده میانگارید . زبانشناسان ، درست ترین روی هرزبان را ، آنچه امروز گفته میشود میدانند . بیگمان ، اگر واژه نو ، ریشه دار باشد چه بهتر ، ولی چنانچه واژه ای از همه سو ، درست و زیبا باشد ، ریشه دار نبودنش ، نباید سدراه سازنده باشد . اینگونه یک زبان ، با زمان پیشرفت میکند !

از طرفی �آزیدن� نیز ریخت دیگری از آژیدن و آجیدن است و به چم سوزن زدن، سوراخ کردن، منقور و مضرس کردن سطح سنگ و . . . آمده است. اگر پیشوند �هن� را به آن بیفزاییم به خوبی معنای اثر گذاشتن از آن هویدا می گردد.
بنابراین:
هَناخ = اثر، تاثیر ( به همان معنای اثر نه به معنای اثرگذاری )
هَناختن/هَنازیدن = اثر گذاشتن
هَنازِش = تاثیر ( به معنای اثرگذاری )
هَناخته = تاثیر گرفته، متاثر
هَناختگی = تاثیر گرفتگی، تاثر
هَناخ پذیر = تاثیرپذیر
هناخ پذیری = تاثیرپذیری

واژه �هَنیزیدن� را اینگونه ساخته ام.
پیشوند �هَن� ( که درون و داخل و . . . را می رساند ) به علاوه ٔ واژهٔ �ایز� ( که به معنای اثر و ردپا است ) به علاوهٔ پسوند فعلساز �ایدن�. که در کل می شود اثر و ردپا نهادن در درون آدمی.
برای صرف این فعل در زمان گذشته نیز باید از �هنیختن� بهره برد. این الگو را می توان در نمونه های زیر دید.
مصدر بخش گذشته آموزیدن = آموختن
مصدر بخش گذشته آمیزیدن = آمیختن
مصدر بخش گذشته اندازیدن = انداختن
و . . .

پیشترها که برای واژه �واردات� برابری پیشنهاد کردم، درباره پیشوند �هن�سخن گفته ام که در اینجا آن را باز می گویم.
�هَن� که دیسه ی کهنترِ �اَن� می باشد، پیشوندی است که معنای درون و داخل و . . . را می رساند. برای نمونه: انباردن/انباشتن ( به درون آوردن بار ) که هنباردن/انباشتن بوده است، اَندر، اَنگاردن/اَنگاشتن که هنگاردن/هنگاشتن بوده است ( به معنای تصور کردن، نگاره ای را به درون ذهن آوردن و . . . ) ، انباز و انبازیدن که هَنباز و هَنبازیدن بوده است ( به معنای شریک و شریک شدن، به درون بازی و فعالیت کسی رفتن و . . . ) و نمونه های دیگر.
این که بنابر گفته دوستان، در لری بختیاری هنایش به چم مَرزِش ( =آمیزش جنسی ) است نیز گواه دیگری بر سخنان بنده است.
ولی در پایان باید بگویم که من پیشنهاد بهتر و برازنده تری دارم که در فرسته ی بعدی آن را بیان خواهم کرد.