همیلتون ویلیام روان

دانشنامه آزاد فارسی

هَمیلْتون، ویلیام روان (۱۸۰۵ـ۱۸۶۵)(Hamilton, William Rowan)
هَمیلْتون، ویلیام روان
ریاضی دان ایرلندی. دینامیکنیوتون را به صورتی درآورد که بعدها با نظریۀ کوانتومی سازگار شد. نظریۀ کواترنیون های او پیش درآمدی بر شاخه ای از ریاضیات بود که به آنالیز برداریمعروف شد. وی در ۱۸۳۵، لقب سِر گرفت. در دوبلینزاده شد. در کودکی خصوصیاتی استثنایی از خود نشان می داد. هفت ساله بود که عبری می خواند و در ۱۳سالگی، کم و بیش، بر سیزده زبان تسلط داشت. در سال های بعد، سانسکریت و فارسی را هم برای سرگرمی آموخت. در ۱۸۲۷، هنگامی که هنوز دانشجوی دورۀ کارشناسی کالج ترینیتیبود، به استادی نجوم رسید و به مقام منجم سلطنتی ایرلند برگزیده شد. اثرش با عنوان نظریۀ دستگاه های پرتودر ۱۸۲۸، و سه ضمیمۀ آن در ۱۸۳۰، ۱۸۳۱، و ۱۸۳۷، به همت آکادمی سلطنتی ایرلندانتشار یافت. در این اثر، بازتابنور از یک آینۀ خمیده را با استفاده از مفهومی بررسی کرد که آن را تابع مشخصهنامید و امروز به همیلتونیمعروف است. بعداً همین روش را برای بررسی سیستم هایی از اشیاء متحرک به کار برد. همیلتون اعداد مختلطرا به صورت جفت های اعداد حقیقینشان داد و به تحقیق در زمینۀ خواص عمل های اصلی روی آن ها پرداخت. با این دیدگاه، مجموع دو عدد مختلط از لحاظ هندسی برآیند دو بردار است و از قانون متوازی الاضلاعبه دست می آید. سپس، به تحقیق در سه تایی ها پرداخت. این امر به دستاورد بزرگ او در زمینۀ کواترنیون ها (چهارتایی ها یا چهارگانه ها) انجامید که در ۱۸۴۸، به معرفی آن ها پرداخت. همیلتون کشف کرد که قانون تعویض پذیری(جابه جایی) معمولی ضرب، مثلاً ۳×۴=۴×۳، برای کواترنیون ها برقرار نیست. این کشف ریاضی دانان را وادار کرد از این عقیده دست بکشند که قانون تعویض پذیری اصل موضوعاست. نظریۀ کواترنیون های همیلتون، ریاضی دانان قرن بیستم را به تحقیق در سایر ساختارهای تعویض ناپذیر جبری برانگیخت.

پیشنهاد کاربران

بپرس