هزیمت

/hazimat/

مترادف هزیمت: تاروماری، شکست، عقب نشینی، فرار، گریز، هزم

برابر پارسی: گریختن، پراکندگی

معنی انگلیسی:
rout, defeat, flight, debacle, fiasco, shellacking

لغت نامه دهخدا

هزیمت. [ هََ م َ ] ( ع اِمص ) هزیمة. گریز به هنگام شکست. گریز. فرار. گریز از دشمن و خطر شکست. ضد فتح :
هزیمت به هنگام بهتر که جنگ
چو تنها شدم نیست جای درنگ.
فردوسی.
در هزیمت چون زنی بوق ار بجایستت خرد
ورنه مجنونی چرا می پای کوبی در سُرُب ؟
ناصرخسرو ( دیوان چ تقوی ص 36 ).
در هزیمت ز نور و تابش او
هرچه دریافتند برْبایند.
مسعودسعد.
خصم از سپاهت ناگهی جسته هزیمت را رهی
چون جسته از نقب ابلهی جان برده کالا ریخته.
خاقانی.
هزیمت را غنیمتی درست شناختند. ( ترجمه تاریخ یمینی ). ایلک خان پس از هزیمت بلخ با ولایت خویش رفت. ( ترجمه تاریخ یمینی ).
چو سلطان در هزیمت عود می سوخت
علم را میدرید و چتر میدوخت.
نظامی.
چون درآید تیرباران بلا
در هزیمت دامن تر داشتن.
عطار.
بددلان از بیم جان در کارزار
کرده اسباب هزیمت اختیار.
مولوی.
در خزان بین صدهزاران شاخ و برگ
از هزیمت رفته دردریای مرگ.
مولوی.
چو بینی که یاران نباشند یار
هزیمت ز میدان غنیمت شمار.
سعدی.
- به هزیمت ؛ شکست خورده و گریزان : مبارزان و اعیان یاری دادند و کین درگشادند و مکرانی برگشت به هزیمت. ( تاریخ بیهقی ). احمد علی نوشتکین از راه کرمان به راه تون به هزیمت آنجا آمده بود. ( تاریخ بیهقی ).
- سر به هزیمت بردن ؛ جان خود را با گریز از میدان نجات دادن :
از چو منی سر به هزیمت نبرد
صحبت خاکی به غنیمت شمرد.
نظامی.
ترکیب ها:
- هزیمت افتادن . هزیمت برافکندن. هزیمت رفتن. هزیمت شدن.هزیمت کردن. هزیمت گرفتن. هزیمت نمودن. هزیمتی. رجوع به این مدخل ها شود.
|| ( اِ ) سپاهی فراری :
بسی در قفای هزیمت مران
نباید که دور افتی از یاوران.
سعدی.
|| ( ق ) در حال گریز :
سپه چون سپهبد نگون یافتند
هزیمت سوی شاه بشتافتند.
اسدی.

هزیمة. [ هََ م َ ] ( ع مص ) هزیمت. شکستن لشکر و دشمن را. ( منتهی الارب ). شکستن لشکر. ( تاج المصادر بیهقی ). || ( اِمص ) شکست لشکر. ( منتهی الارب ). اسم است از فعل هزم. ( از اقرب الموارد ). رجوع به هزیمت شود. || ( ص ) ستور لاغر. ( منتهی الارب ). واحدة العجائف من الدواب. ( از اقرب الموارد ). || چاه بسیارآب. ج ، هزائم. ( از منتهی الارب ). واحد هزائم و چاههای بسیارآب به سبب آرام ماندن آن. ( از اقرب الموارد ) : بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

شکست لشکر، شکست خوردگی وپراکندگی لشکر
۱- (مصدر ) شکست یافتن لشکروپراکندهشدن سپاهیان . ۲- (اسم ) شکست لشکر فرار سپاهیان : ((... عاروشنارهزیمت بی جنگ را بنام وننگ چندین سال. خویش راه داده ... ) ) یا به هزیمت رفتن . فرارکردن : (( آنرا که چنین زخم ویال قوی باشد چگونه بهزیمت رود? ) ) یا پشت به هزیمت دادن . فرارکردن : (( وپشت بهزیمت دادبا آنکه غلبهای ازسواروپیادهداشت . ) )

فرهنگ معین

(هَ مَ ) [ ع . هزیمة ] (اِ. ) شکست لشکر، پراکندگی لشکر.

فرهنگ عمید

شکست لشکر، شکست خوردگی و پراکندگی لشکر.

جدول کلمات

شکست خوردن

مترادف ها

defeat (اسم)
شکست، هزیمت

decampment (اسم)
کوچ، هزیمت

فارسی به عربی

هزیمة

پیشنهاد کاربران

هزیان میتواند با واژه هزینه از یک ریشه باشد و هزینه = خرج است و هزیان = انچه از خود بیرون میرانیم. از اینرو هزیمت نیز میتواند به چم خروج یا فرار باشد.
ریشه آن هم هزی میباشد نه هز => هزی اینه = هزینه
هزی ان = هزیان
متضاد ظفر
هزیمت از ماده هزم می باشد و هزم ( بر وزن جزم ) در اصل به معنی فشار دادن جسم خشک است به حدی که متلاشی شود ، و به همین مناسبت در متلاشی شدن لشکر و در هم شکستن آن به کار رفته است .
فرار کردن

بپرس