[ویکی فقه] هرمنوتیک ابتدا به مجموعه قواعد تفسیر متن مقدّس می پرداخت، ولی طولی نکشید که قدم به حوزه فلسفی نهاد، تا آنجا که در اواخر قرن بیستم، بحث غالب فلسفه غرب گردید. ظاهرا اولین مستندی که برای استعمال لفظ «هرمنوتیک» (hermeneutics) یافت شده، به عصر یونان باز می گردد.
شناخت دوره های هرمنوتیکی و تفاوت نحله های متعدد هرمنوتیکی کمک زیادی به فهم مقصود طرّاحان آن می کند.هرمنوتیک فلسفی در این میان، در پی چاره جویی برای تاسیس فلسفه ای ناظر به ساختار هستی شناختی فهم، ابتدا توسط هایدگر و سپس توسط گادامر، طرّاحی گردید.این مقاله با بررسی نحله های هرمنوتیکی، به معرفی تفصیلی هرمنوتیک فلسفی و در انتها، به نقد آن پرداخته است.
مقدّمه
بسیاری از دانش ها همچون فلسفه تحلیلی، الهیّات و نقد ادبی با مقوله فهم و تفسیر متن در ارتباطند. از این رو، همان گونه که علم منطق خاصیت ابزاری برای همه علوم دارد و هر متعلّمی در هر علمی ناچار از تدقیق در اصول منطق است، علم هرمنوتیک یا همان علم تفسیر متن نیز مورد نیاز همه متعلّمان علوم مرتبط با متن و چارچوب فهم است. بدین روی، می توان طرح نظریات هرمنوتیکی در شاخه هایی از علوم، همچون کلام و فلسفه و تفسیر متون مقدّس و عموم علوم تجربی و ریاضی را به مثابه انقلاب کوپرنیکی جدید در ساحت فهم و تلقّی بشری نسبت به گزاره های علمی قلمداد نمود؛ چراکه در انقلاب کوپرنیکی مشهور، محور کهکشان شیری از زمین به خورشید تغییر یافت، در نظریه هرمنوتیک نیز محور فرایند فهم از مؤلّف به مفسّر انتقال یافت.هر کس که به نوعی دچار مشکلی در فهم یک متن می گردد، هر کس که به کشف بدفهمی از عبارتی نایل می شود و دانش آموزی که سعی در فهم فرمول هندسی دارد و حتی عاشقی که سعی در ابراز عشق خود می نماید، همگی در میدان و قلمرو هرمنوتیک قدم می زنند. بدین روی، این سخن چندان دور از انتظار نیست که بگوییم: «علم هرمنوتیک چهارراه اندیشه معاصر است.»
تاریخچه هرمنوتیک
ظاهرا اولین مستندی که برای استعمال لفظ «هرمنوتیک» (hermeneutics) یافت شده، به عصر یونان باز می گردد که جناب ارسطو در کتاب ارغنون، عنوان مبحث «منطق قضایا» (Peri Hermeneias) را به معنای «در باب تفسیر» نامید که به بررسی ساختار دستوری گفتار آدمی می پردازد.در ریشه شناسی (اتیمولوژی)، این واژه در مفهوم کنونی «hermeneuein» به معنای تفسیر کردن یا تاویل کردن و مفهوم اسمی آن «hermeneia» به معنای تاویل و تفسیر است. گویا به متن مبهمی برخورده ایم که قصد به فهم درآوردن آن را داریم.
محمّدرضا ریخته گران، منطق و مبحث هرمنوتیک تهران، کنگره، ۱۳۷۸، ص۱۷.
...
شناخت دوره های هرمنوتیکی و تفاوت نحله های متعدد هرمنوتیکی کمک زیادی به فهم مقصود طرّاحان آن می کند.هرمنوتیک فلسفی در این میان، در پی چاره جویی برای تاسیس فلسفه ای ناظر به ساختار هستی شناختی فهم، ابتدا توسط هایدگر و سپس توسط گادامر، طرّاحی گردید.این مقاله با بررسی نحله های هرمنوتیکی، به معرفی تفصیلی هرمنوتیک فلسفی و در انتها، به نقد آن پرداخته است.
مقدّمه
بسیاری از دانش ها همچون فلسفه تحلیلی، الهیّات و نقد ادبی با مقوله فهم و تفسیر متن در ارتباطند. از این رو، همان گونه که علم منطق خاصیت ابزاری برای همه علوم دارد و هر متعلّمی در هر علمی ناچار از تدقیق در اصول منطق است، علم هرمنوتیک یا همان علم تفسیر متن نیز مورد نیاز همه متعلّمان علوم مرتبط با متن و چارچوب فهم است. بدین روی، می توان طرح نظریات هرمنوتیکی در شاخه هایی از علوم، همچون کلام و فلسفه و تفسیر متون مقدّس و عموم علوم تجربی و ریاضی را به مثابه انقلاب کوپرنیکی جدید در ساحت فهم و تلقّی بشری نسبت به گزاره های علمی قلمداد نمود؛ چراکه در انقلاب کوپرنیکی مشهور، محور کهکشان شیری از زمین به خورشید تغییر یافت، در نظریه هرمنوتیک نیز محور فرایند فهم از مؤلّف به مفسّر انتقال یافت.هر کس که به نوعی دچار مشکلی در فهم یک متن می گردد، هر کس که به کشف بدفهمی از عبارتی نایل می شود و دانش آموزی که سعی در فهم فرمول هندسی دارد و حتی عاشقی که سعی در ابراز عشق خود می نماید، همگی در میدان و قلمرو هرمنوتیک قدم می زنند. بدین روی، این سخن چندان دور از انتظار نیست که بگوییم: «علم هرمنوتیک چهارراه اندیشه معاصر است.»
تاریخچه هرمنوتیک
ظاهرا اولین مستندی که برای استعمال لفظ «هرمنوتیک» (hermeneutics) یافت شده، به عصر یونان باز می گردد که جناب ارسطو در کتاب ارغنون، عنوان مبحث «منطق قضایا» (Peri Hermeneias) را به معنای «در باب تفسیر» نامید که به بررسی ساختار دستوری گفتار آدمی می پردازد.در ریشه شناسی (اتیمولوژی)، این واژه در مفهوم کنونی «hermeneuein» به معنای تفسیر کردن یا تاویل کردن و مفهوم اسمی آن «hermeneia» به معنای تاویل و تفسیر است. گویا به متن مبهمی برخورده ایم که قصد به فهم درآوردن آن را داریم.
محمّدرضا ریخته گران، منطق و مبحث هرمنوتیک تهران، کنگره، ۱۳۷۸، ص۱۷.
...
wikifeqh: هرمنوتیک_فلسفی_گادامر