هر

- - -
۱. ادعا: �فارسی مشتق از ترکی است و هر/که/کس/کی ترکی اند�
🔻 پاسخ:
زبان فارسی ( فارسی میانه و فارسی نو ) به طور قطعی یک زبان هندواروپایی از شاخه ی ایرانی است. این موضوع با شواهد تطبیقی روشنه:
واژه ی �که / kē� در فارسی میانه ( و اوستایی ka ) به عنوان ضمیر پرسشی و موصول وجود داشته:
اوستایی: ka = که، چه کسی ( Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch, 1904 )
سانسکریت: kas = چه کسی ( Whitney, Sanskrit Grammar, �421 )
فارسی میانه ( پهلوی ) : kē = که ( MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary, 1971 )
یعنی �که / کی� در فارسی، هزاران سال پیش از ورود ترکان به ایران، در زبان های ایرانی وجود داشته و ریشه اش کاملاً هندوایرانی است.
واژه ی �کس� هم از همین ریشه ساخته شده:
اوستایی: kas - = کسی ( Bartholomae, 1904 )
فارسی باستان: kasaka - = کسی ( Kent, Old Persian Grammar, 1953 )
فارسی میانه: kas = کس ( MacKenzie, 1971 )
👉 بنابراین �که / کی / کس� ریشه ی ایرانی دارند، نه ترکی.
- - -
۲. ادعا: �هر به معنی any هست و ترکی است�
🔻 پاسخ:
�هر� در فارسی از ریشه ی ایرانی باستان harwa - ( اوستایی: harwa - = همه، هر ) است.
اوستایی: harwa = همه ( Bartholomae, col. 1777 )
سانسکریت: sarva - = همه ( ریشه ی مشترک هندواروپایی solwo - = همه )
فارسی میانه: harw - , har = هر، همه ( MacKenzie, 1971 )
فارسی نو: �هر�.
👉 این ریشه در زبان های هندوایرانی مشترک است و هیچ ربطی به ترکی ندارد.
- - -
۳. ادعا: �قواعد ترکی باعث شده که فارسی این ساختارها را داشته باشد�
🔻 پاسخ:
این ادعا نادیده گرفتن کل تاریخ زبان شناسی تطبیقی است.
ساخت موصولی و پرسشی با *ka - /*kʷo در زبان های هندوایرانی و حتی هندواروپاییِ غیرایرانی دیده می شود:
یونانی باستان: tis / ti = کسی / چه چیزی
لاتین: quis / quid = چه کسی / چه چیزی
سانسکریت: kas / kim = چه کسی / چه چیزی
اوستایی: kas / ka = کسی / که
👉 همان الگویی که در فارسی داریم، در لاتین، یونانی، سانسکریت و اوستایی هم هست؛ این نشان می دهد ریشه ی آن هندواروپایی است، نه ترکی.
- - -
۴. ادعا: �کلمه ی کسی از ترکی ساخته شده ( هر که سی ) �
🔻 پاسخ:
� - ی� در �کسی� در فارسی پسوند اسم ساز صفتی است، نه ضمیر ترکی.
در فارسی میانه: kas - ē = کسی ( MacKenzie, 1971 )
در فارسی نو: �کسی�.
👉 بنابراین �کسی� ادامه ی مستقیم سنت واژه سازی ایرانی است و هیچ ارتباطی به پسوند ترکی ندارد.
- - -
۵. درباره ی �قانون هماهنگی آوایی�
درست است که در ترکی �قانون هماهنگی واکه ای� وجود دارد ( مثلاً ev - ler ولی okul - lar ) .
اما فارسی چنین قانونی ندارد و بسیاری از واژه های فارسی ( چه اصیل ایرانی چه وام واژه ) این را نقض می کنند. مثال: �کتاب ها، دوست ها، دیوارها�.
👉 بنابراین تصور اینکه فارسی از روی �قانون آوایی ترکی� ساخته شده، بی اساس است.
- - -
منابع معتبر برای بررسی این موضوع
1. Bartholomae, Christian. Altiranisches W�rterbuch. Strassburg, 1904.
2. Kent, Roland G. Old Persian: Grammar, Texts, Lexicon. New Haven, 1953.
3. MacKenzie, D. N. A Concise Pahlavi Dictionary. London, 1971.
4. Whitney, William D. Sanskrit Grammar. Leipzig, 1889.
5. Windfuhr, Gernot. The Iranian Languages. Routledge, 2009.
- - -
✅ نتیجه:
تمام واژه هایی مثل �که، کی، کس، هر� از ریشه های بسیار کهن ایرانی و هندواروپایی اند و در متون اوستایی، پهلوی و سانسکریت گواهی روشن دارند. نسبت دادن آن ها به ترکی، یک تحریف آشکار و ضدعلمی است.
- - -