هدایت هیدرولیک

هدایت هیدرولیک ( به انگلیسی: Hydraulic conductivity ) ، با نماد K، نوعی ویژگی در خاک، سنگ و گیاهان آوندی است که سهولت جریان آب را در فضاهای خالی و شکاف ها نشان می دهد. میزان آن به میزان نفوذپذیری ماده و درصد رطوبت آن بستگی دارد. Ksat یا هدایت هیدرولیک حالت اشباع میزان توان جابجایی آب در حالتی که محیط اشباع است را نشان می دهد.
دو رویکرد کلی برای تعیین میزان هدایت هیدرولیک آب وجود دارد:
• رویکرد تجربی، در این رویکرد هدایت هیدرولیک وابسته به ویژگی های خاک مانند پوکی، توزیع اندازه های گوناگون دانه های خاک در لایه های آن و بافت خاک است.
• رویکرد آزمایشگاهی، در این رویکرد هدایت هیدرولیکی را به کمک آزمایش های هیدرولیکی و استفاده از قانون دارسی بدست می آوریم.
روش آزمایشگاهی خود به دو دسته بزرگ زیر تقسیم می شود:
• آزمون آزمایشگاهی بر روی نمونه های برداشته شده از خاک محل.
• آزمون میدانی ( آزمون درجا ) که خود شامل دو زیرگروه است:
• آزمون های میدانی در اندازهٔ کوچک که به کمک مشاهدهٔ بلندی سطح آب در فضاهای خالی خاک انجام می شود.
• آزمون های میدانی در اندازهٔ بزرگ مانند آزمون پمپ یا آزمون تخلیه در چاه یا به کمک مشاهدهٔ نحوهٔ عملکرد سامانهٔ افقی زهکشی محل.
آزمون های میدانی در اندازهٔ کوچک خود دوباره به دو زیرشاخهٔ دیگر زیر تقسیم می شوند:
• نفوذ به فضاهای خالی که در بالای سطح آب زیرزمینی قرار دارند.
• نفوذ به فضاهای خالی که در زیر سطح آب زیرزمینی قرار دارند.
شِفرد[ ۱] با بررسی اندازهٔ دانه ها توانست یک رابطهٔ تجربی برای برآورد تقریبی هدایت هیدرولیک به دست آورد:
که در آن
هشدار: شفرد در سومین تصویری که نشان داده بود به روشنی از به جای D 50 استفاده کرده بود. بنابراین رابطه به صورت K = a ( D 50 ) b در می آید. او در شکلی که کشیده بود بر پایهٔ تحلیلی که از داده ها براساس تا D 50 بدست می آید، روش های گوناگونی را بسته به نوع ماده پیشنهاد کرده بود.
تابع Pedotransfer یا PTF یک روش ویژهٔ برآورد تجربی است که در علوم خاک و آبشناسی کاربرد دارد. [ ۲] روش های PTF گوناگونی در دسترس است که در همهٔ آن ها تلاش می شود تا ویژگی های خاک مانند هدایت هیدرولیکی، اندازهٔ دانه های خاک و چگالی خاک ( جرم دانه های خاک به حجم دانه ها و فضای خالی میان آن ها ) به دست آورده شود.