هدایت مهدیقلی

[ویکی نور] حاج مهدیقلی هدایت پسر علیقلی خان مخبرالسلطنه و نوه رضاقلی خان هدایت است که در سال (1280 ق) متولد شد و پس از فراگرفتن مقدمات در (1295 ق) برای تحصیل عازم آلمان گردید. وی در (1297) به ایران مراجعت کرده و به تکمیل مطالعات خود در رشته زبان فارسی و عربی پرداخت و در فراگرفتن فن موسیقی سعی بلیغ کرد.
در (1303) به سمت معلم زبان آلمانی در دارالفنون مشغول به کار شد و در (1311) با سمت پیشخدمتی خاص ناصرالدین شاه، رسما وارد خدمات دولتی گردید. در (1316) به ریاست اداره پست و گمرک و تلگراف خانه تبریز منصوب و در اواخر همان سال از سمت خود استعفا داده و عازم تهران شده و به ریاست مدرسه علمیه و سرپرستی مدارس دیگر نیز تعیین گردید. وی در مسافرت دوم مظفرالدین شاه به فرنگ بنا به میل میرزا علی اصغرخان امین السلطان به قافله پیوست.
پس از صدور فرمان مشروطیت، به اتفاق برادرش مرتضی قلی خان صنیع الدوله، حاج محتشم السلطنه، حسن اسفندیاری و میرزا حسن خان پیرنیا (مؤتمن الملک) مأمور تهیه قانون انتخابات شد و انتخابات دوره اول قانونگذاری را انجام داد. وی در اولین کابینه قانونی ایران به ریاست سلطان علی خان وزیر افخم، به وزارت معارف منصوب شد و قبل از اینکه مجلس شورای ملی ایران به دستور محمدعلی شاه و به دست لیاخوف روسی به توپ بسته شود به حکومت آذربایجان منصوب شد.
پس از شروع جنگ های داخلی آذربایجان، قورخانه دولتی را به ملت تسلیم کرد و عازم اروپا شد و مشوق و محرک علیقلی خان سردار اسعد به بازگشت به ایران گردید که بالاخره او را روانه ایران کرد که با کمک محمدولی خان سپهسالار تنکابنی در (1327ق) تهران را فتح کردند.
پس از فتح تهران به دست آزادیخواهان مجددا به حکومت آذربایجان منصوب شد و تا شعبان (1329 ق) مدت دو سال تمام در این سمت باقی بود. سپس استعفا کرده و عازم اروپا گردید و در اواخر همان سال مقارن با اولتیماتوم روسیه به ایران، وارد تهران شد و در شعبان (1330 ق) به حکومت فارس منصوب شده و تا ذیقعده (1333 ق) در فارس خدمت کرد.