هدایت مهدی قلی خان

دانشنامه آزاد فارسی

هِدایت، مهدی قلی خان (تهران ۱۲۴۳ـ۱۳۳۴ش)
هِدایت، مهدی قلی خان
دولتمرد ایرانیِ دوران قاجار و نخست وزیر دورۀ پهلوی ، ملقب به مخبرالسلطنه، فرزند علی قلی خان مخبرالدوله. پس از پایان تحصیلات مقدماتی، برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت . بعد از بازگشت به ایران در دارالفنون ، معلم زبان آلمانی و سپس مترجم ناصرالدین شاه شد و منصب سرتیپی گرفت . در ۱۳۱۵ق مظفرالدین شاه به وی لقب مخبرالسلطنه داد و او را به ریاست گمرکات و پستخانۀ آذربایجان منصوب کرد. در دوران انقلاب مشروطیت از طرفداران نظام مشروطه بود و در اولین کابینۀ مشروطیت وزیر علوم شد. در کابینه های ناصرالملک و حسین قلی خان نظام السلطنه بر این مقام باقی بود و تا کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش سه بار به والیگری آذربایجان منصوب شد و قیام شیخ محمد خیابانی را سرکوب کرد (۱۳۳۸ق). در دورۀ چهارم مجلس شورای ملی نمایندۀ مردم تهران بود. هدایت در کابینه های مستوفی الممالک وزیر فواید عامه و تجارت شد (۱۳۰۱، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶). پس از آن به ریاست دیوان عالی کشور منصوب گردید و سپس در خرداد ۱۳۰۶ به نخست وزیری رسید و تا شهریور ۱۳۱۲ در آن پست باقی بود. مخبرالسلطنه ، علاوه بر زبان و ادبیات فارسی، به زبان های عربی ، آلمانی و فرانسوی مسلط بود . آثار اوعبارت اند از خاطرات و خطرات ؛ گزارش ایران ؛ سفرنامۀ مکه ؛ فوائدالترجمان ؛ تحفة الافاق؛ تحقیقی در سلسلۀ کیان ؛ تحفةالادیب و تحفةالافلاک .

پیشنهاد کاربران

بپرس