هالیکارناس

پس از مدتها، موزول از دنیا رفت و همسرش که او هم ایرانی بود به جایش حکومت کرد. آرتمیس برای شوهرش آرامگاه بسیار بزرگ و با شکوهی بنا کرد که یکی از عجایب هفتگانه دنیای باستان محسوب می شود؛این مقبره در دنیای قدیم آنچنان مشهور و معروف بود که بعدها اروپاییان، هر گاه می خواستند بگویند که یک آرامگاه باشکوه و بزرگ ساخته شده؛می گفتند یک موزوله ساخته شده است. در ادبیات و واژه نامه های همه کشورهای اروپایی، واژه موزوله، به چم ( معنی ) آرامگاه باشکوه است.
این آرامگاه بین سالهای ۳۵۳ تا ۳۵۰ پیش از میلاد در دوره پادشاهی اردشیر سوم هخامنشی ساخته شد. جای ساخت آن، شهر هالیکارناس ( بودروم امروزی در ترکیه ) است و خرابه های آن امروزه در شهر بودروم قرار دارد.
آرتمیس هم پس از مرگ، در همین مقبره دفن شد. دو معمار ماهر و برجسته که توسط آرتمیس انتخاب شده بودند، طراحی و ساخت آن را بر عهده گرفتند، این دو معمار، ساتیروس و پیتیس نام داشتند.
ارتفاع آرامگاه هالیکارناس ۴۵ متر بود که بر روی تخته سنگی بزرگ ساخته شده بود و تندیس هایی داشت. در بالای سقف هرمی شکل آن، مجسمه های موزول و همسرش در حال سوارکاری قرار داشت، این آرامگاه بعدها توسط مسیحیان متعصب، تخریب و ویران شد.
( تاریخ و فرهنگ ایران و جهان )