هاری

هاری ( به انگلیسی: rabies ) نوعی بیماری ویروسی است که موجب التهاب مغزی حاد در انسان و برخی پستانداران دیگر می شود. [ ۱] علائم اولیه می تواند شامل تب و گزگز در محل گزیدگی باشد. [ ۱] این علائم معمولاً با یک یا چند مورد از علائمی چون تهوع، استفراغ، رفتارهای خشونت آمیز، هیجان کنترل نشده، ترس از آب، ناتوانی در حرکت بخشی از بدن، گیجی و از دست دادن هوشیاری همراه می شود. [ ۱] [ ۲] [ ۳] [ ۴] پس از ظاهر شدن علائم این بیماری، نتیجه عملاً همیشه مرگ است. [ ۱] فاصلهٔ زمانی بین ابتلا به بیماری و شروع علائم، معمولاً یک تا سه ماه است اما می تواند از کمتر از یک هفته تا بیش از یک سال متغیر باشد. [ ۱] ویروس از طریق بزاق حیوان مبتلا به هاری و پس از گازگرفتگی یا ایجاد خراش، وارد بدن انسان و سایر جانوران شده و پس از ورود به اعصاب محیطی، به سوی دستگاه عصبی مرکزی رفته و شروع به تکثیر می نماید. [ ۱] زمان ابتلا و شروع علائم بیماری، بستگی به مسافتی دارد که ویروس باید در طول اعصاب محیطی طی کند تا به دستگاه عصبی مرکزی برسد. [ ۵]
چند ویروس از خانوادهٔ لیساویروس ها مانند ویروس هاری و لیسا ویروس خفاش استرالیایی این بیماری را ایجاد می کنند. [ ۶] تماس بزاق حیوان آلوده با چشم، دهان یا بینی نیز می تواند باعث انتقال هاری شود. [ ۱] در سطح جهانی، سگ ها شایع ترین حیوانی هستند که درگیر این بیماری می شوند. [ ۱] در کشورهایی که سگ ها معمولاً به این بیماری مبتلا هستند، بیش از ۹۹ درصد از موارد هاری، نتیجهٔ مستقیم گاز گرفتن سگ است. [ ۷] در قارهٔ آمریکا، گزیده شدن توسط خفاش، شایع ترین عامل عفونت هاری در انسان است و کمتر از ۵ درصد موارد از طریق گاز گرفتن سگ ها است. [ ۱] [ ۷] جوندگان به ندرت به هاری مبتلا می شوند. [ ۷] این بیماری تنها پس از شروع علائم قابل تشخیص است. [ ۱]
مرگ در صورت ابتلا به هاری تقریباً قطعی است و تا سال ۲۰۱۶، تنها ۱۴ انسان، پس از بروز علائم، از هاری جان سالم به در برده اند. [ ۸] [ ۹] نجات یک دختر ۱۵ ساله از هاری در ویسکانسین، ایالات متحدهٔ آمریکا در سال ۲۰۰۴ اولین مورد گزارش شده از غلبهٔ دستگاه ایمنی انسان بر این بیماری بدون استفاده از درمان های خاص ضد هاری بود. [ ۱۰]

هاری (rabies)
(یا: آب گریزی) بیماری ویروسی دستگاه عصبی مرکزی. این بیماری می تواند همۀ جانداران خون گرم را مبتلا کند. عامل بیماری نوعی لیساویروس است. پس از شروع علایم، بیماری تقریباً همیشه کشنده است. بیماری از راه گازگرفتن حیوان بیمار به انسان منتقل می شود. هاری هنوز هم باعث مرگ صدها هزار نفر در سال می شود. تقریباً همۀ موارد مرگ در آسیا، افریقا، و امریکای جنوبی اتفاق می افتد. دورۀ نهفتگی بیماری از دَه روز تا یک سال متغیر است. پس از این دوره، به صورت تب، انقباض های عضلانی، و روان آشفتگی شروع می شود. با پیشرفت بیماری، حتی دیدن آب برای شروع تشنج و فلج کافی است. معمولاً بیمار چهار تا پنج روز پس از شروع علایم می میرد. تزریق واکسن و ضد سرم هاری ممکن است فرد را نجات دهد. لوئی پاستور برای نخستین بار واکسن هاری را ساخت و انستیتو پاستور را برای درمان این بیماری تأسیس کرد. در اروپا، برای مهار بیماری در روباه ها و سایر حیوانات وحشی، مایه کوبی با طعمه صورت می گیرد. در حال حاضر، در فرانسه، آلمان، و نواحی مرزی جمهوری های اتریش و چک روباه ها را با کپسول هایی که هلی کوپتر پخش می کند، مایه کوبی می کنند. براثر این اقدام، هاری در اروپای غربی تقریباً ریشه کن شده است و از ۱۹۷۳ تاکنون، در اتحادیۀ اروپا کسی از هاری نمرده است. سوئیس نخستین کشوری بود که در ۱۹۹۹ اعلام کرد با مایه کوبی روباه ها هاری را کاملاً ریشه کن کرده است. در انگلستان، از ۱۹۰۲ تاکنون انتقال هاری به انسان دیده نشده است. سوئد و نروژ در ۱۹۹۴ تصمیم گرفتند به جای قرنطینه کردن چهارماهۀ حیوانات، آن ها را مایه کوبی کنند. در حال حاضر، در انگلستان و ایرلند همۀ حیوانات وارد شده برای مدت شش ماه قرنطینه می شوند. در سپتامبر ۱۹۹۸، انگلستان اعلام کرد با تغییر قوانین قرنطینه خود به حیواناتی که از اتحادیۀ اروپا و جزایر عاری از هاری، مثل استرالیا و نیوزیلند، می آیند، بدون قرنطینه اجازۀ ورود می دهد. براساس گزارش کمیسیون اروپا، از ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴، تعداد موارد هاری در کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا ۷۰ درصد کاهش یافته است. در ۱۹۹۶، این کمیسیون راه های مهار بیماری در خفاش ها را بررسی کرد. در اوایل دهۀ ۱۹۹۰، خفاش ها ناقل احتمالی هاری شناخته شدند.