هادی، محمّد (شماخی ۱۸۷۹ـ گنجه ۱۹۲۰)
شاعر، روزنامه نگار و مترجم آذربایجانی. از ۱۹۰۵ با روزنامۀ برهان ترقی (چاپ آستراخان) و نشریه های چاپ باکو و از ۱۹۱۱ تا ۱۹۱۴ در استانبول با روزنامه های طنین و ثروت و فنون همکاری می کرد. چندی به سالونیک تبعید شد، اما پس از مدتی به آذربایجان بازگشت. نخست از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه هواداری کرد، اما بعدها از آن رو گردانید. به ترکی و فارسی شعر می سرود. دوستی، آزادی خواهی و مبارزه با بی عدالتی درون مایه شعرهای او بود . در ستایش ستارخان و دیگر مشروطه خواهان ایرانی نیز اشعار بسیار سروده است. او اشعاری از خیام، نظامی، مولوی، حافظ و سعدی را به ترکی ترجمه کرده و سروده های فارسی اش در تاجیکستان و هندوستان به چاپ رسیده است. از آثارش: مجموعۀ شعر الهامات فردوسی به فارسی (باکو، ۱۹۰۸)؛ شکوفۀ حکمت؛ عشق محتشم یا آغوش پدر (۱۹۱۴)؛ منظومۀ تراژدی الواح انتباه یا فاجعۀ تاریخی انسان ها (۱۹۱۸)؛ کلیات محمدهادی (باکو، ۱۹۷۸).
شاعر، روزنامه نگار و مترجم آذربایجانی. از ۱۹۰۵ با روزنامۀ برهان ترقی (چاپ آستراخان) و نشریه های چاپ باکو و از ۱۹۱۱ تا ۱۹۱۴ در استانبول با روزنامه های طنین و ثروت و فنون همکاری می کرد. چندی به سالونیک تبعید شد، اما پس از مدتی به آذربایجان بازگشت. نخست از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه هواداری کرد، اما بعدها از آن رو گردانید. به ترکی و فارسی شعر می سرود. دوستی، آزادی خواهی و مبارزه با بی عدالتی درون مایه شعرهای او بود . در ستایش ستارخان و دیگر مشروطه خواهان ایرانی نیز اشعار بسیار سروده است. او اشعاری از خیام، نظامی، مولوی، حافظ و سعدی را به ترکی ترجمه کرده و سروده های فارسی اش در تاجیکستان و هندوستان به چاپ رسیده است. از آثارش: مجموعۀ شعر الهامات فردوسی به فارسی (باکو، ۱۹۰۸)؛ شکوفۀ حکمت؛ عشق محتشم یا آغوش پدر (۱۹۱۴)؛ منظومۀ تراژدی الواح انتباه یا فاجعۀ تاریخی انسان ها (۱۹۱۸)؛ کلیات محمدهادی (باکو، ۱۹۷۸).
wikijoo: هادی،_محمد_(شماخی_۱۸۷۹ـ_گنجه_۱۹۲۰)