هادْریانوس، پوبلیوس (۷۶ـ۱۳۸م)(Hadrian, Publius)
هادْریانوس، پوبلیوس
امپراتور روم (۱۱۷ـ۱۳۸م)، پسرخواندۀ ترایانوس (۱۳۸ـ۱۷۶م). در پی فتوحات گسترده تِرایانوس، سیاست تحکیم و عدم توسعه طلبی را پی گرفت. هدف سیاست تدافعی او تثبیت مرزهای امپراتوری بود و دیوار هادریانوس در بریتانیا را به این منظور بنا کرد. بیش از هر امپراتور دیگری جاده ها، ارتش و تشکیلات اداری روم را تقویت کرد. هادریانوس، فرمانروایی توانمند بود و اصلاحات فراوانی در تشکیلات اداری، مالی و حقوقی صورت داد. ساختمان های باشکوه او، که اغلب حاصل سفرهایش بود، در سراسر امپراتوری یافت می شدند. بعضی از طرح های ساختمانی بزرگ او در رُم (ازجمله پانتئون، آرامگاه او، و ویلایش در تیوولی) و آتِن قرار داشتند؛ جایی که انتخابش در مقام آرخون آتِن در ۱۱۲م علاقه اش را به فرهنگ یونانی نشان می دهد. شاعری توانا بود و از هنرمندان حمایت می کرد. هادریانوس در ایتالیکا، نزدیک سویل (اَشبیلیه)، اسپانیا زاده شد. خانواده اش اصالتاً اهل آتریا در پیکنوم و حدود ۲۰۰ سال در آن جا ساکن بودند. پس از مرگ پدر (۸۵ یا ۸۶م) تحت قیمومت ترایانوس (بعدها امپراتور ترایانوس) و کایلیوس آتیانوس، فرماندۀ آتی گارد امپراتوری، قرار گرفت. هادریانوس شش سال بعد را در رم گذراند، اما در ۱۵سالگی به اسپانیا بازگشت و به ارتش پیوست. ترایانوس در ۹۳م او را به رُم فراخواند و مناصب غیرنظامی کم اهمیتی را به او سپرد. سپس در منصب تریبونی لژیون دوم به آکوئینکوم در پانونیای سفلا اعزام شد و تا ۹۹م که همراه ترایانوس به رُم بازگشت، در آن جا ماند. سال بعد، امپراتریس پلوتینا ترتیب ازدواج او را با ویبیا سابینا، نوۀ خواهری یا برادری، ترایانوس داد. مناصب هادریانوس از این تاریخ تا رسیدن به امپراتوری بدین ترتیب بود: کوایستور (۱۰۱م)؛ تریبونِ پلب ها (پلبین ها) (۱۰۵م)؛ پرایتور (۱۰۶م)؛ درخشش در دو نبرد با داکی ها ۱۰۱ـ۱۰۲م و ۱۰۵ـ۱۰۶م؛ نمایندۀ امپراتور در پانونیای سفلا (۱۰۷م)؛ و فرماندهی نبرد با اشکانیان (۱۱۳ـ۱۱۷م). در همین سال ترایانوس بیمار و به کشورش بازگشت، و هادریانوس را در مقام فرماندهی ارتش و فرمانداری سوریه برجا گذاشت. ارتش و سنا نیز جانشینی او را تأیید کردند. در آغاز سلطنت هادریانوس، امپراتوری از هرسو تهدید می شد. بِینُ النَّهرِین و ارمنیه را از ایران جدا کرد. شورش دانوب سفلا را فرونشاند و سپس شتابان در ۱۱۸م به رُم بازگشت تا اثرات ناگوار ناشی از اعدام چهار کنسول را به جرم توطئه علیه او ازبین ببرد. نخستین سفر از مسافرت های دوگانۀ او در امپراتوری، (۱۲۱ـ۱۲۵م) به گُل، آلمان، بریتانیا، اسپانیا، موریتانی، یونان، و سیسیل بود. ازجمله رخدادهای مهم در این سفر آغاز ساخت دیوار هادریانوس در ۱۲۲م و عضویت در مراسم آیین های اِلئوسیسی بود (۱۲۵م). دومین سفر مهم او، (۱۲۸ـ۱۳۴م)، به آتِن ـ در آن جا ساختن ساختمان هایی را که در جریان اولین سفر آغاز شده بود کامل و آن ها را وقف کرد ـ، آسیای صغیر، سوریه، فلسطین (در آن جا دستور بازسازی اورشلیم را صادر کرد)، عربستان و مصر بود. در راه بازگشت به اروپا در ۱۳۳م، احضار شد تا شورش یهودیان را سرکوب کند؛ که سال پیش احتمالاً در واکنش به تصمیم وی برای ساخت معبد ژوپیتر کاپیتولینوس در محل معبد یهودیان در اورشلیم، و ممنوعیت آیین خَتنه آغاز شده بود. در ۱۳۴م، فرماندهی را به یولیوسِ سوِروس واگذار کرد؛ سپس به رُم بازگشت و باقی عمر را در پایتخت یا ویلایش در تیبور گذراند. هادریانوس در بایای درگذشت، و ناپسری اش، آنتونینوس پیوس جانشین او شد.
هادْریانوس، پوبلیوس
امپراتور روم (۱۱۷ـ۱۳۸م)، پسرخواندۀ ترایانوس (۱۳۸ـ۱۷۶م). در پی فتوحات گسترده تِرایانوس، سیاست تحکیم و عدم توسعه طلبی را پی گرفت. هدف سیاست تدافعی او تثبیت مرزهای امپراتوری بود و دیوار هادریانوس در بریتانیا را به این منظور بنا کرد. بیش از هر امپراتور دیگری جاده ها، ارتش و تشکیلات اداری روم را تقویت کرد. هادریانوس، فرمانروایی توانمند بود و اصلاحات فراوانی در تشکیلات اداری، مالی و حقوقی صورت داد. ساختمان های باشکوه او، که اغلب حاصل سفرهایش بود، در سراسر امپراتوری یافت می شدند. بعضی از طرح های ساختمانی بزرگ او در رُم (ازجمله پانتئون، آرامگاه او، و ویلایش در تیوولی) و آتِن قرار داشتند؛ جایی که انتخابش در مقام آرخون آتِن در ۱۱۲م علاقه اش را به فرهنگ یونانی نشان می دهد. شاعری توانا بود و از هنرمندان حمایت می کرد. هادریانوس در ایتالیکا، نزدیک سویل (اَشبیلیه)، اسپانیا زاده شد. خانواده اش اصالتاً اهل آتریا در پیکنوم و حدود ۲۰۰ سال در آن جا ساکن بودند. پس از مرگ پدر (۸۵ یا ۸۶م) تحت قیمومت ترایانوس (بعدها امپراتور ترایانوس) و کایلیوس آتیانوس، فرماندۀ آتی گارد امپراتوری، قرار گرفت. هادریانوس شش سال بعد را در رم گذراند، اما در ۱۵سالگی به اسپانیا بازگشت و به ارتش پیوست. ترایانوس در ۹۳م او را به رُم فراخواند و مناصب غیرنظامی کم اهمیتی را به او سپرد. سپس در منصب تریبونی لژیون دوم به آکوئینکوم در پانونیای سفلا اعزام شد و تا ۹۹م که همراه ترایانوس به رُم بازگشت، در آن جا ماند. سال بعد، امپراتریس پلوتینا ترتیب ازدواج او را با ویبیا سابینا، نوۀ خواهری یا برادری، ترایانوس داد. مناصب هادریانوس از این تاریخ تا رسیدن به امپراتوری بدین ترتیب بود: کوایستور (۱۰۱م)؛ تریبونِ پلب ها (پلبین ها) (۱۰۵م)؛ پرایتور (۱۰۶م)؛ درخشش در دو نبرد با داکی ها ۱۰۱ـ۱۰۲م و ۱۰۵ـ۱۰۶م؛ نمایندۀ امپراتور در پانونیای سفلا (۱۰۷م)؛ و فرماندهی نبرد با اشکانیان (۱۱۳ـ۱۱۷م). در همین سال ترایانوس بیمار و به کشورش بازگشت، و هادریانوس را در مقام فرماندهی ارتش و فرمانداری سوریه برجا گذاشت. ارتش و سنا نیز جانشینی او را تأیید کردند. در آغاز سلطنت هادریانوس، امپراتوری از هرسو تهدید می شد. بِینُ النَّهرِین و ارمنیه را از ایران جدا کرد. شورش دانوب سفلا را فرونشاند و سپس شتابان در ۱۱۸م به رُم بازگشت تا اثرات ناگوار ناشی از اعدام چهار کنسول را به جرم توطئه علیه او ازبین ببرد. نخستین سفر از مسافرت های دوگانۀ او در امپراتوری، (۱۲۱ـ۱۲۵م) به گُل، آلمان، بریتانیا، اسپانیا، موریتانی، یونان، و سیسیل بود. ازجمله رخدادهای مهم در این سفر آغاز ساخت دیوار هادریانوس در ۱۲۲م و عضویت در مراسم آیین های اِلئوسیسی بود (۱۲۵م). دومین سفر مهم او، (۱۲۸ـ۱۳۴م)، به آتِن ـ در آن جا ساختن ساختمان هایی را که در جریان اولین سفر آغاز شده بود کامل و آن ها را وقف کرد ـ، آسیای صغیر، سوریه، فلسطین (در آن جا دستور بازسازی اورشلیم را صادر کرد)، عربستان و مصر بود. در راه بازگشت به اروپا در ۱۳۳م، احضار شد تا شورش یهودیان را سرکوب کند؛ که سال پیش احتمالاً در واکنش به تصمیم وی برای ساخت معبد ژوپیتر کاپیتولینوس در محل معبد یهودیان در اورشلیم، و ممنوعیت آیین خَتنه آغاز شده بود. در ۱۳۴م، فرماندهی را به یولیوسِ سوِروس واگذار کرد؛ سپس به رُم بازگشت و باقی عمر را در پایتخت یا ویلایش در تیبور گذراند. هادریانوس در بایای درگذشت، و ناپسری اش، آنتونینوس پیوس جانشین او شد.
wikijoo: هادریانوس،_پوبلیوس_(۷۶ـ۱۳۸م)