نیکولاس تینبرگن

نیکلاس تینبرگن ( انگلیسی: Nikolaas Tinbergen؛ زاده ۱۵ آوریل ۱۹۰۷ – درگذشته ۲۱ دسامبر ۱۹۸۸ ) جانورشناس انگلیسی، زادهٔ هلند است. او به سبب تحقیقاتش در زمینهٔ الگوهای سازماندهی و ایجاد الگوهی رفتار فردی و اجتماعی به جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی ۱۹۷۳ دست یافت.
متخصص مطالعهٔ رفتار غریزی جانوران و یکی از بنیادگذاران علم رفتارشناسی، مطالعهٔ علمی رفتار جانوران در محیط طبیعی شان، بود. جایزهٔ نوبل مشترکاً به او و کُنراد لورنتس، همکارش در چند پروژهٔ مشترک، و کارل فون فریش اعطا شد.
تینبرگن در زمینهٔ سایر جنبه های رفتار جانوران، از قبیل یادگیری، و در زمینهٔ رفتار انسان، مخصوصاً در زمینهٔ رفتار تهاجمی، مطالعاتی صورت داد. معتقد بود رفتار تهاجمی نوعی رفتار غریزی است که در زمان تغییر رفتار غذایی انسان، از رژیم گیاه خواری۶ به گوشت خوار شکارچی۷، پدید آمده است. در لاهه زاده شد و در لیدن درس خواند. در ۱۹۴۷، استاد لیدن شد. از ۱۹۴۹، در آکسفورد بود و مدرسهٔ مطالعات رفتار جانوری آن جا را بنا نهاد. در مطالعهٔ غریزه ( ۱۹۵۱ ) ، نشان داد که رفتار تهاجمی در افراد نرِ ماهی آبنوس سه خار براثر رنگ قرمز در سطح زیرین بدن سایر افراد نر، که در فصل جفت گیری پدید می آید، تحریک می شود. همچنین، نشان داد که رقص جفت گیری افراد نر، با مشاهدهٔ شکم برآمدهٔ مادهٔ آماده تخم ریزی تحریک می شود. در دنیای کاکایی ( ۱۹۵۳ ) ، رفتار اجتماعی کاکایی ها را توصیف و بر اهمیت فرایند محرک ـ پاسخ۱۵ در رفتار قلمروطلبانه تأکید کرد.