نیوجرسی

نیوجرسی یا نیوجرزی ( i /nuː ˈdʒɜːrzi/ ) ( به انگلیسی: New Jersey ) ایالتی در شرق ایالات متحده آمریکا و یکی از ایالت های ساحلی اقیانوس اطلس آمریکا است. این ایالت از شمال و شرق با ایالت نیویورک، از شرق و جنوب شرقی و جنوب با اقیانوس اطلس همسایه است. مرز غربی این ایالت با پنسیلوانیا نیز به وسیلهٔ رود دلاور تعیین شده است و خلیج دلاور و ایالت دلاور نیز در سمت جنوب غربی این ایالت حضور دارد. نیوجرسی از لحاظ مساحت چهارمین ایالت کوچک شمرده می شود اما از لحاظ جمعیت با ۸٬۸۸۲٬۱۹۰نفر در رتبهٔ یازدهم پرجمعیت ترین ایالت ها می ایستد.
نیوجرسی یک ایالت صنعتی است. نیوجرسی پرتراکم ترین ایالت ایالات متحده است. بزرگ ترین شهر این ایالت نیوآرک نام دارد. یکی از شهرستان های ایالت از لحاظ آماری جزئی از نیویورک سیتی بزرگ و فیلادلفیا قرار می گیرد. نیوجرسی طبق آمار سال ۲۰۱۷، از لحاظ درآمد خانوارها دومین ایالت ثروتمند ایالات متحده بوده است.
بومیان آمریکا، به خصوص قبیلهٔ لنیپ در نواحی ساحلی، برای ۲۸۰۰ سال در این منطقه ساکن بودند. اوایل قرن هفدهم هلندی ها و سوئدی ها نخستین قرارگاه های اروپاییان را در این ایالت ایجاد کردند. سپس انگلستان کنترل ایالت را به دست گرفت و آن را استان نیوجرسی نامید. نام این ایالت نیز از جرسی، از جزایر مانش، که تحت کنترل بریتانیا بود، گرفته شده است. در قرن هجدهم و حین جنگ انقلاب آمریکا تعدادی نبرد مهم نیوجرسی اتفاق افتاد.
در قرن نوزدهم، با تبعیت از انقلاب صنعتی، کارخانه های مهمی در شهرهای کمدن، پترسون، نیوآرک، ترنتون، جرسی سیتی و الیزابت ایجاد شد.
طبق آمار سال ۲۰۱۸، نیوجرسی نسبت به جمعیتش بیشترین تعداد میلیونر را در خود جا داده است. سامانهٔ مدارس عمومی ایالت همواره از بهترین سامانه ها در میان پنجاه ایالت کشور بوده است.
حدود ۱۸۰ میلیون سال پیش، در دورهٔ ژوراسیک، نیوجرسی در مرز شمالی آفریقا قرار داشته است. همچنین فشار ناشی از برخورد شمال آمریکا با آفریقا باعث ایجاد رشته کوه آپالاش شده است. حدود ۱۸۰۰۰ سال پیش، عصر یخبندان موجب شد که یخچال های طبیعی در نیوجرسی به وجود بیاید. آب شدن این یخچال ها باعث پدید آمدن دریاچهٔ پاسائیک و چندین رود، باتلاق و دره شده است.
ساکنان اولیهٔ نیوجرسی، بومیان آمریکا، به خصوص دستهٔ لنی - لنیپ بودند. لنیپ ها سرزمین هایی که امروز نیوجرسی نام دارد را «شِییچبی» می نامیدند. لنیپ ها از چندین گروه مختلف سرخ پوستی تشکیل شده بود که به کشت ذرت، شکار و جمع آوری غذا در کرانهٔ رود دلاور، پایین رود هادسن و غرب لانگ آیلند سوند می پرداختند. لنیپ ها بر اساس نیاکان زنشان به سه خاندان تقسیم می شدند. این خاندان ها در سه بالاطایفه تقسیم می شدند و هرکدام نشان حیوانی را برای معرفی خود داشتند: لاک پشت، بوقلمون و گرگ. آن ها در قرن هفدهم با هلندیان برخورد کردند و اولین ارتباطشان با اروپاییان برای تجارت خز بود.

نیوجِرْسی (New Jersey)
نمایی از شهر ترنتون، (یا: نیوجرزی) ایالتی در شمال شرقی امریکا، با ۲۰,۲۰۰ کیلومتر مربع مساحت و ۸,۴۱۴,۴۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۰). ترنتون مرکز آن است. نیوجرسی با امضای قانون اساسی امریکا در ۱۷۸۷ سومین ایالت اتحادیه شد. نیوجرسی، پرجمعیت ترین ایالت امریکا، در مدار حومه های شهرهای نیویورک و فیلادلفیا واقع شده است. نیوجرسی ترنپایک، واقع در ناحیه ای بسیار توسعه یافته، پررفت و آمدترین بزرگراه کشور است. نیوجرسی از شمال به ایالت نیویورک محدود است. بخش عمدۀ این ایالت بین دو رود هودسُن در شرق و دلاوِر در غرب قرار دارد، و اقیانوس اطلس مرزهای جنوب شرقی و جنوبی آن را تشکیل می دهد. نیویورک مقابل این ایالت، آن سوی رود هودسُن، و پنسیلوانیا در غرب، آن سوی رود دلاوِر واقع شده اند، و در جنوب غربی، آن سوی مصب رود و خلیج دلاوِر، ایالت دلاوِر است. شهرهای مهم آن عبارت اند از نیوآرک، جرسی سیتی، پترسون و الیزابت.