نیلوفر پیچ

نیلوفر پیچ ( نام علمی: Ipomoea tricolor ) یا گل نیلوفر یا پیچک نیلوفر ( به انگلیسی: morning glory ) در دنیا شناخته می شود، گونه ای گیاه چند ساله از سرده یا جنس نیلوفر پیچ ( سرده ) ( Ipomoea ) از خانواده پیچکیان، بومی نواحی گرمسیری برّ جدید به ویژه مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی می باشد و به طور گسترده ای در سایر نقاط جهان کشت می شود. این گیاه دارای گونه های همیشه سبز، درختچه ای، دائمی، یکساله، پیچنده و بالارونده است. گل های شیپوری آن در رنگ های گوناگون در نیمه دوم تابستان و نیمه نخست پاییز نمایان می شوند. [ ۱]
این گیاه در طول رشد می تواند به ۲ تا ۴ متر بلندی برسد. دارای برگ های مرتب مارپیج ۳ تا ۷ سانتی متری با دمبرگ بلند ۱٫۵ تا ۶ سانتی متری است. گل ها به شکل ترومپت حدود ۴ تا ۹ سانتی متر قطر دارند و اغلب به رنگ آبی با مرکز سفید و زرد طلایی می باشند.
برخی این گیاه را به علت سرعت بالای رشد و تولید بذر شگرف آن به عنوان علف هرز مهاجم می شناسند. [ ۲]
در فرهنگ دهخدا آمده است: «نیلوفر در تداول امروزی قسمی پیچک است. گل آن چون شیپوری است به رنگ آبی سخت مطبوع یا سرخ کم رنگ و لطیف، در نهایت صفا و طراوت که صبح زود باز شود و چند ساعت پس از زدن آفتاب بپژمرد». [ ۳]
برگ نیلوفر پیچ به نور وآفتاب کامل برای گلدهی احتیاج دارد. این گیاه به خاک با رطوبت متوسط و به خوبی زهکشی شده نیاز دارد. هرچند می تواند تا حد کمی خشکی را تحمل نماید. از نظر دمایی آب و هوای معتدل را می پسندد ولی در مناطق با آب و هوای گرمسیری نیز رشد می کند.
تکثیر این گیاه از راه کاشت بذر در فصل بهار یا قلمه چوب نرم یا نیمه رسیده در تابستان انجام می پذیرد. [ ۱] برای پرورش آن به مکانی کاملاً روشن، خاک غنی از گیاه خاک که دارای زهکش مناسب باشد نیاز است. برای بالا رفتن نیاز به حمایت دارد و در فصل تابستان هر روز باید آبیاری شود و در فصل بهار گیاه را تنک نموده و شاخه های آن را کوتاه می کنند. کمینه دمای قابل تحمل برای گونه های مختلف این گیاه میان صفر تا ده درجه سانتیگراد است. [ ۱]
هیج یک از اجزاء این گیاه نباید به صورت خوراکی مصرف شوند. دانه های این گیاه معمولاً دارای خواص توهم زا بوده و به عنوان آمید اسید D - lysergic، یا LSD شناخته می شود. همچنین این دانه ها حاوی گلیکوزیدهایی است که ممکن است انسان در صورت مصرف دچار تهوع شود. .

نیلوفر پیچ (سرده). سردهٔ نیلوفر پیچ یا ایپوموئِه ( نام علمی: Ipomoea ) به نام نیلوفر پیچنده عَشَقِه ای یا گل نیلوفر پیچ درختی نیز شهرت دارد. گیاهی با ساقهٔ نرم و لطیف و دارای برگ های سه قسمتی و نیمه سبز است. گل های قیفی شکل آن در رنگ های سایه داری از سفید تا صورتی میخکی، آبی و ارغوانی ظاهر و شکوفا می شود. ارتفاع آن به حدود ۴ متر می رسد و فصل گلدهی در تابستان است. به مکانی آفتابی و خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد که مقدار زیادی خاک برگ هم به آن افزوده شده باشد. از آفات مهم آن کنه قرمز عنکبوتی و مگس سفید است.
از طریق کاشت بذر در بهار در گلخانه یا از راه کاشت قلمه های نیمه رسیده آن در تابستان تکثیر می شود. معمولاً در کنار یک داربست یا طارم کاشته می شود. [ ۱]