نیلس هنریک ابل

نیلس هنریک آبل. نیلس هنریک آبل ( به نروژی: Niels Henrik Abel ) ( زاده ۵ اوت ۱۸۰۲ - درگذشته ۶ آوریل ۱۸۲۹ ) ، ریاضی دان نروژی، از پایه گذاران جبر مدرن بود. گروه جابجایی پذیر را به افتخار وی، گروه آبلی هم می نامند. آبل ثابت کرد که معادلات چندجمله ای با درجهٔ بالاتر از چهار در حالت کلی با استفاده از رادیکال ها حل پذیر نیستند.
نیلس هنریک آبل متولد پنجم اوت ۱۸۰۲ است. وی پسر دوم کشیش پروتستان روستای فیندو[ الف] در حومهٔ کریستنلند[ ب] ، دانمارک - نروژ بود. او ثابت کرد که صرفنظر از معادلات درجه اول تا درجه چهارم هیچ دستور جبری که بتواند معادله درجه پنجم را به نتیجه برساند وجود ندارد و برای اینکه کارهای خود را به دیگران بشناساند در سال ۱۸۲۵ به آلمان سفر کرد و چون در آنجا نشانی از زندگی به دست نیاورد به پاریس روی نهاد. آبل در این شهر در شاهکار بزرگ خود دست دیگری برد و مقاله ای "درباره خاصیت عمومی طبقه بسیار وسیعی از توابع غیر جبری" انتشار داد. وی در نتیجه مکاشفه ای که تنها حاصل نبوغش بود توانست راه خود را کج کند و انتگرال های بیضوی لژاندر را مورد مطالعه قرار دهد و کشف او آنقدر استادانه بود که با نهایت سادگی کاری که استاد بزرگ مزبور در مدت چهار سال انجام داد تبدیل به هیچ کرد.
آبل این کشف ذی قیمت خود را به کوشی سپرد. اما افسوس کوشی آن را گم کرد و نروژی بیچاره درحالی که آخرین شاهی خود را مصرف کرده بود و آخرین امید خود را از دست داده بود ناچار شد به وطنش مراجعت کند، و هم در آنجا بود که آبل در نتیجه محرومیت ها و گرفتاری های فراوان به مرض سل مبتلا گشت و در ششم آوریل ۱۸۲۹ جان سپرد. دو روز پس از آن تاریخ کوشی نسخه خطی او را پیدا کرد و آکادمی علوم از ارزش آن آگاه شد و جایزه بزرگ خود را به آبل و ژاکوبی آلمانی تخصیص داد ولی آبل آنچنان فراموش شده بود که نامی از او در میان نبود و کسی نمی دانست که دو سال پیش مرده است. شارل هرمیت دربارهٔ او گفته است:
"وی برای ریاضیدانان میراثی باقی گذاشت که می تواند پانصد سال آنها را مشغول کند. "