نیروی گریز از مرکز

گریز از مرکز نیرویی مجازی است که به سمت بیرون بر یک جسم در حال دوران احساس می شود و ناشی از همین حرکت دورانی است. در حقیقت این نیروی جانب مرکز است که باعث حرکت دورانی جسم می شود. این کمیت را هر وقتی که شیئی در جاده ای منحنی یا پیچ داری حرکت می کند ملاحظه می کنیم. به عبارت دیگر نیروی جانب مرکز نمایش نیرویی غیرواقعی است که هنگامی دیده می شود که ناظر در یک دستگاه مرجع لخت قرار نداشته باشد یعنی مثلاً در یک دستگاه مرجع چرخان باشد. دلیل چرخش سیارات به دور خورشید، بدون آنکه در خورشید سقوط کنند ، تامین نیروی جانب مرکز از نیروی گرانش خورشید متناسب با فاصله سیارات است.
نماد نیروی جانب مرکز Fc و ابعاد آن M L T − 2 است. واحد آن N ( نیوتن ) است که یک کمیت برداری است.
هنگامی که جسمی را با طناب به یک ناظر واقع در مرکز دایره متصل می کنیم، وقتی که ناظر با سرعت در قرار می گیرد. نیروی جانب مرکز به عواملی چون فاصله جسم تا مرکز، سرعت جسم و جرم جسم بستگی دارد. نیروی جانب مرکز از فرمول زیر بدست می آید:
F c = M V 2 / R = F C نیروی جانب مرکز = M جرم جسم
= V سرعت جسم
= R شعاع حرکت جسم بر روی مسیر دایره
هرچیزی که در فضا معلق است، با نیروی کمی، جابه جایی بسیاری دارد؛ اما سیارات با این که جابه جا می شوند، در مسیر دَوَرانی خود می مانند، یعنی به دور خورشید می چرخند. طبق نظریه نیروی گریز از مرکز، این چرخش، نیروی گریز از مرکز به وجود می آورد. دلیل ثابت بودن مدار سیارات و خارج نشدن آن ها از مدارشان این است که خورشید در مرکز مسیر دَوَرانی سیارات است و به آنها نیروی جاذبه وارد می کند؛ این نیروی جاذبه با نیروی گریز از مرکز سیاره خنثی می شود و مانع از خارج شدن و سقوط سیاره می شود.