نکره در سیاق نفی

[ویکی فقه] نکره در سیاق نفی، اسم نکره بعد از لای نفی جنس، از مصادیق الفاظ عموم است.
نکره در سیاق نفی، اسم نکره ای است که با «لای نفی جنس» منفی شده است، مثل: «لا رجل فی الدار».
از الفاظ عموم
نکره در سیاق نفی، از الفاظ عموم می باشد، اما درباره منشا عموم آن، اختلاف است.
توضیح
بسیاری از اصولیون معتقدند عموم، گاهی از راه لفظ و دلالت لفظی، گاهی از راه عقل و گاهی هم با اطلاق به دست می آید.در جایی که الفاظی عام، مثل: «کل» در جمله «اکرم کل عالم»، به کار برده می شود، عموم از راه دلالت وضعی لفظی به دست می آید و در جایی که عموم از راه عقل ثابت می شود، به نکره در سیاق نفی، مثل: «لا رجل فی الدار» مثال زده اند؛ به این بیان که عقل حکم می کند طبیعت و ماهیت در مقام تحقق و وجود، با یک فرد هم وجود پیدا می کند، اما در مقام انتفا و انعدام، انتفای طبیعت با انتفای همه افراد آن محقق می شود. در این مثال نیز چون نکره (رجل) در سیاق نفی وارد شده است، بر انتفا دلالت می کند؛ از این رو، به ضمیمه حکم عقل (الطبیعة تنعدم بانعدام جمیع افراده) از آن عموم استفاده می گردد.قسم سوم مانند: «احلّ الله البیع»، که از اطلاق آن استفاده می شود که مقصود «احلّ الله کل بیع» است و بین مفاد «احل الله البیع احل الله کل بیع» تفاوتی نیست، جز این که در دومی به کمک دلالت لفظی و در اولی از راه اطلاق و مقدمات حکمت، عموم استفاده می شود.البته برخی از اصولیون متاخر، تنها راه استفاده عموم را دلالت وضعی دانسته و به دو شیوه دیگر اشکال نموده اند.
نظر شهید صدر
...