نکت الهمیان فی نکت العمیان

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] نکت الهمیان فی نکت العمیان، اثر مورخ، شاعر و لغت دان قرن هفتم، خلیل بن ایبک صفدی (647-696ق)، در موضوع تراجم جمعی از انسان های نابینا به زبان عربی است. کتاب توسط مصطفی عبدالقادر عطا مورد تحقیق قرار گرفته است.
مؤلف در این کتاب، تمام کسانی را که نابینا بوده اند، نام نبرده، بلکه تنها از بزرگان نابینا اعم از صلحا، صحابه، هوشمندان، شعرا، ادبا، حکام و امرا یاد کرده است.
کتاب، بر اساس حروف ابجد، در 22 باب تنظیم شده است و هر حرف، یک باب می باشد؛ بنابراین برخی از حروف الفبا مانند تاء، ضاد و ظاء – به خاطر نبود اشخاص نابینایی که نامشان با این حروف آغاز شود - در این کتاب جای ندارند.
کتاب دارای دو مقدمه از محقق و مؤلف است. مقدمه مؤلف خود متشکل از ده مقدمه، یک خاتمه و یک نتیجه است.
کتاب با مقدمه محقق آغاز می شود. در این مقدمه ترجمه مؤلف کتاب قید شده است. سپس مقدمه بلندی از مؤلف آمده است که در آن ده مقدمه ذکر شده است مقدمات ده گانه شامل مطالبی از قبیل اشتقاق لفظ «عمی»، تصریف، اعراب و تعریف آن، توضیح دو آیه ابتدایی سوره عبس: «عَبَسَ وَ تَوَلَّی أَنْ جاءَهُ الْأَعْمی‏»، آنچه درباره اعمی در روایات و آثار آمده، آیا شهادت و نقل روایت اعمی صحیح است، آنچه از احکام که اختصاص به اعمی دارد، قول منجمین درباره کور شدن مولود و برخی از اشعار درباره نابینایان و... است.
مؤلف در این کتاب 312 ترجمه از نابینایان آورده است و لزوما چنین نیست که همه آنها کور مادرزاد باشند، بلکه از گروهی نابینایان که در ابتدای تولد بینا بوده اند و به مرور زمان کور و نابینا شده اند نیز سخن به میان آمده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس