نویسنده الاستبصار فی عجائب الامصار

[ویکی نور] متأسفانه مؤلف این اثر ناشناخته است به جز ابن أبی الزرع که در کتاب «روض القرطاس»از این کتاب نام می برد، هیچ نویسنده دیگری به این کتاب یا مؤلف آن اشاره ای نکرده است.خود نویسنده هم در کتاب اطلاعاتی دربارۀ خود ارائه نمی دهد.در این کتاب تنها با سه تعبیر «مؤلف»،«ناظر» و «واضع» که آن هم به معنای مؤلف است مواجهیم اما آیا مؤلف و ناظر به یک شخص اشاره دارند یا به دو شخصیت جداگانه؟ممکن است «ناظر» لقب مؤلف باشد، بنابر این معنای هر دو یکی است، ولی این احتمال نادرست است زیرا در آن بر همه از زمان از کلمه «ناظر» به عنوان لقب استفاده نمی شده است.گاهی هم معنای «ناظر» به معنای «مراجع»،یعنی کسی که کتاب را مورد بازبینی قرار داده و مطالب آن را نظم و ترتیب می بخشد، استعمال می شود.با این معنا، ناظر شخصی غیر از مؤلف خواهد بود.به هر ترتیب در این کتاب، ناظر به عنوان مؤلف حقیقی اثر شناخته می شود، ناظری که به اثری از نویسنده ای ناشناخته پرداخته و برای آن مقدمه ای قرار داده و محتوای آن را نظم و نسق بخشیده است و چه بسا به تنقیح و تصحیح متن اصلی پرداخته و مطالبی بر آن افزوده باشد.از برخی فقرات کتاب چنین به نظر می رسد که ناظر در زمان یعقوب منصور موحدی می زیسته و کتاب خویش را به یکی از بزرگان دستگاه حکومت که شیخ ابوعمران بن ابی یحیی بن وقتین نام داشته، اهدا کرده و بذل توجه وی را نسبت به خود خواستار شده است.همچنین به نظر می رسد که کتاب در سال 587 ق نوشته شده باشد.توصیف دقیقی که وی از شهرهایی چون مکناسه و فاس و مراکش ارائه می کند نشانگرآن است که وی مدتی در این شهرها زیسته هر چند زادگاهش آنجا نبوده است.
با توجه به محتوای کتاب به نظر می رسد که نویسنده کتاب در دربار یعقوب منصور دارای منصب وجایگاهی بوده که به وی امکان می داده است از جریان امور در دیوان خلیفه به خوبی آگاهی داشته باشد.
الاستبصار فی عجائب الأمصار / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده