نوری محمدتقی بن محمدمهدی

[ویکی نور] محمدتقی بن محمد مهدی نوری منشی و بعدها وزیر محمد ولی میرزا، والی خراسان در دهه های نخست فرمان روایی فتحعلی شاه قاجار بوده است. هیچ یک از منابع قاجاری از وی نام نبرده و حتی مورخان معاصر نیز برای نوشتن تاریخ دوره نخستین قاجاریه به کتاب او نپرداخته اند. او از روزگاری که محمّد ولی میرزا فرزند فتح علی شاه حاکم سمنان بود، در دستگاه اداری او خدمت می کرد. هنگامی که فتحعلی شاه قاجار در 1218 هجری قمری (1803 م)، محمد ولی میرزا را که حاکم سمنان بود به ولایت خراسان گمارد، نوری همراه وی در قالب منشی گری به آن جا رفت و کتاب خویش را نیز درباره روی دادهای همین سال ها در آن جا نوشت و در آن از فرمان روایی افشاریان در خراسان و کشاکش های پایانی قاجاران با آخرین بازمانده های افشاریان (نادرمیرزا) گزارش داد.
او در سال های 1214 تا 1228 هجری (1799/ - 1813 م)، در خدمت محمد ولی میرزا بود و بر پایه بسیاری از دیده ها و شنیده هایش، روی دادهای این سال ها را در اثر خود گنجاند. کتاب نوری (اشرف التّواریخ) منبعی کم مانند است؛ زیرا او خود در این سال ها در اردوی محمد ولی میرزا هنگام محاصره مشهد در آن جا بود و ستیزه های قاجاران را با افشاریان می دید. نوری پس از شکست خوردن نادر میرزا از شاه قاجار، به بازجویی از وی فرمان یافت.
اشرف التواریخ: وقایع مربوط به دوره حکومت محمد ولی میرزا در خراسان (سالهای 1218 - 1331) / نوع اثر: کتاب / نقش: نویسنده