نورون حرکتی فوقانی

نورون حرکتی فوقانی ( به انگلیسی: Upper Motor Neuron ) آن دسته از نورون هایی که مسیر آنها از مغز تا هسته های حرکتی ساقه مغز یا از مغز تا نورون های شاخ پیشین نخاع کشیده می شود، گفته می شود.
دو راه اصلی UMN عبارتنداز:
• راه هرمی یا راه قشری نخاعی[ ۱]
• راه قشری بصل النخاعی یا راه قشری پیازی[ ۲]
راه هرمی ( Pyramidal Tract ) که همان راه کورتیکواسپاینال می باشد از قشر مغز شروع می شود و برجستگی های پیرامید را در ناحیه بصل النخاع به وجود می آورد. اکثر فیبرهای راه هرمی در ناحیه میان بصل النخاع و نخاع به طرف مقابل بدن می روند.
راه هرمی بیشتر روی نورون های حرکتی پیشین ( Anterior Motor Neurons ) و نورون های واسطه ای ( Interneurons ) نخاع ختم می شوند.
نورون های حرکتی پیشین نخاع خود دو نوع می باشند:
• نورون حرکتی آلفا[ ۳]
• نورون حرکتی گاما[ ۴]
آلفا موتور نورون ها به فیبرهای خارج دوکی عضله[ ۵] می روند و بنابراین در عمل انقباض عضلات اسکلتی نقش دارند. گاما موتور نورون ها فیبرهای داخل دوک عضله[ ۶] را عصب رسانی می کنند. آلفا موتور نورون ها و گاما موتور نورون ها که در تیغه نهم نخاع قرار گرفته اند تحت تأثیر راه های حرکتی نزولی قرار دارند.
راه های حرکتی نزولی شامل دو راه می باشند:
• دستگاه هرمی ( شامل راه هرمی و راه قشری بصل النخاعی )
• راه های خارج هرمی ( Extrapyramidal Tracts )
راه های خارج هرمی شامل شش راه می باشند.
راه هرمی به علت نقش مهمی که در فرایند کنترل حرکت دارد ازنظر بالینی حائز اهمیت است. به همین ترتیب راه قشری بصل النخاعی که در ارتباط با اعصاب مغزی مربوطه می باشد در بیماری های نورولوژی مهم هستند.
علت بحث نورون حرکتی فوقانی یا نورون حرکتی تحتانی در نورولوژی از این جهت اهمیت دارد که بتوان نوع و سطح آسیب دستگاه عصبی را تعیین کرد.
به عنوان نمونه سندرم هرمی ( Pyramidal Syndrome ) بحثی دربارهٔ ضایعه نورون حرکتی فوقانی ( UMNL ) است. درحالیکه مثلاً در سندرم گیلن باره یک بحث ضایعه نورون حرکتی تحتانی ( LMNL ) است. بعد از اینکه نوع آسیب مشخص شد آنگاه می توان مشخص کرد که سطح آسیب هر کدام در کجاست؟ اگر در سندرم پیرامیدال که یک آسیب نورون حرکتی فوقانی محسوب می شود سطح ضایعه در کدام یک از مناطق است؟