نوروز در تاجیکستان

جشن نوروز برای مردم تاجیکستان، به ویژه بدخشانیان، جشنی ملی و دیرینه است. تاجیک ها از نوروز به عنوان رمز دوستی و زنده شدن کل موجودات یاد می کنند. نوروز در این کشور به نام «خیدیر ایام»، یعنی جشن بزرگ، معروف است. تعدادی از مراسم این جشن در تاجیکستان با مراسم سنتی آن در ایران مشترک است، اما بعضی از این مراسم مختص مردم تاجیکستان است که به تعدادی از آن ها اشاره خواهد شد:[ ۱]
• مراسم حوت: مردم به ویژه کشاورزان از گذشته مراسم خاصی پیش از نوروز داشتند یکی از این مراسم مراسم حوت نام دارد. حوت از نظر کشاورزان آخرین ماه سال بود و به همین دلیل به عنوان زمانی مناسب برای کشت و کار بهاری انتخاب می شده. در این مراسم مردم با فراهم کردن ملزومات جشن سه شب اول ماه حوت ار در مهمانی ها گرد هم می آمدند و در اطراف آتش به شنیدن موسیقی، رقصیدن یا بازی می پرداختند.
• مراسم گل گردانی :یکی دیگر از مراسم مهم وابسته به نوروز و کارهای کشاورزی «گل گردانی» نام دارد. مردم تاجیک از زمان های قدیم به مناسبت بیداری طبیعت و آغاز شکوفه دهی گل ها و درختان به گل گردانی می پرداختند. در گذشته وظیفه گل گردانی بر عهده بزرگسالان بود. اما این مراسم اکنون در اکثر محل ها توسط بچه ها و جوانان انجام می شود. گل گردان ها از دره و تپه و دامنهٔ کوه ها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده می دهند.
• بلبل خوانی: در این مراسم گل گردان ها در محل های دیگر گل ها را دسته دسته کرده یا در نوک چوبی بسته در کنار در خانه های اهل ده یا شهر در خاک فرو می کنند و سرودی با این مضمون می خواندند:
جغرافیای مراسم گل گردانی خیلی وسیع است. در دهکده ها و شهرهای ایران نیز ۱۵ تا ۲۰ روز پیش از نوروز گردش کرده و از آمدن بهار به مردم مژده می رسانند و انعام می گیرند. در بعضی از دهات مازندران مردم در آغاز جشن در تکاپوی خانه تکانی و ترتیب دادن کوچه های شهر و دیه مشغول می گردند و دسته ها و گروه های مختلف جوانان گردش کرده مانند گل گردان های تاجیک ترانه و سرود و شعر می خوانند. صاحبان خانه نیز به آن ها انعام می دهند. این گونه ترانه های ایرانی شباهت هایی به ترانه های تاجیکی دارد. در دماوند ایران نیز گل گردان ها مانند گل گردان های تاجیک خانه به خانه گردش کرده و ترانه می خوانند.