نوربرت وینر

نوربرت وینر ( به انگلیسی: Norbert Wiener ) ( زاده ۲۶ نوامبر ۱۸۹۴ - درگذشته ۱۸ مارس ۱۹۶۴ ) یک ریاضی دان آمریکایی بود.
نوربرت وینر در سال ۱۸۹۴ در کلمبیا، در ایالت میزوری یا میسوری ایالات متحده آمریکازاده شد. نوربرت نخستین فرزند لئو وینر لهستانی یهودی و مادری آلمانی و یهودی بود. وی در ۱۹۱۲ در سن ۱۸ سالگی از دانشگاه هاروارد دکترای ریاضی گرفت. از سال ۱۹۱۹ معلم و از سال ۱۹۳۲ استاد مؤسسهٔ فناوری ماساچوست ( MIT ) بود. در منطق ریاضی و فیزیک نظری کار می کرد و در سال های ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ در دوران جنگ جهانی دوم در شبکه های الکتریکی و ماشین های محاسبه به خصوص در ارتباط با ماشین های بالستیکی، کار می کرد. در فاصلهٔ سال های ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷ که در مکزیک کار می کرد به فکر یگانه کردن دانش هایی افتاد که کارشان مطالعهٔ روند حفظ و به کارگیری آگاهی ها و جهت دادن به آن ها و مدیریت و کنترل است و این دانش جدید را «سیبرنتیک» نامید.
وی دربارهٔ خود نوشته:
سپس وینر به کارهای اولیه خود در ریاضیات اشاره می کند و از ناکامی های حاصل در این مسیر حرف می زند:
در فوریهٔ ۱۹۱۹ به علت بی لیاقتی از کار در ارتش معاف شدم. چند ماهی را با نوشتن مطلب برای روزنامه گذراندم و بعد دو اثر دربارهٔ جبر نوشتم.
وینر سرانجام در مارس سال ۱۹۶۴ در سن ۶۹ سالگی در شهر استکهلم کشور سوئد درگذشت. به افتخار این دانشمند فقید، جایزه هایی با عنوان «جایزه نوربرت وینر در ریاضیات کاربردی» در سال ۱۹۶۷ توسط مؤسسهٔ فناوری ماساچوست ( MIT ) اهدا شد.
رینر جوایز زیر را برده است:
• برنده بوچر مموریال پرایز در ۱۹۳۳ ( Bôcher Memorial Prize )
• برنده ناشنال مدال آو ساینس در ۱۹۶۳ ( National Medal of Science )
• جایزه نوبرت رینر در ریاضیات کاربردی ( Norbert Wiener Prize in Applied Mathematics ) در ۱۹۶۷ که به از سوی بخشیده شد
هم چنین یک دهانه برخورد شهاب سنگ در ماه به نام وینر نام گذاری شده است.