[ویکی فقه] انسان باید در سفر، نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت (شکسته) بخواند به شرط آن که مسافرتش (رفت و برگشت) از هشت فرسخ شرعی که حدود ۴۵ کیلومتر است کمتر نباشد.
«و اذا ضربتم فی الارض فلیس علیکم جناح ان تقصروا من الصّلوة ان خفتم ان یفتنکم الّذین کفروا انّ الکافرین کانوا لکم عدوّاً مبیناً؛ و هنگامی که سفر کنید گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید اگر از فتنه (و خطر) کافران بترسید، زیرا کافران برای شما دشمن آشکاری هستند». در این آیه به مساله نماز مسافر اشاره کرده می فرماید: در مسافرت نماز را کوتاه کنید. در این آیه از سفر تعبیر به («ضرب فی الارض» شده است زیرا مسافر زمین را به هنگام سفر با پای خود می کوبد.در این جا سؤالی پیش می آید و آن این که در آیه فوق مسافر نماز قصر مشروط به ترس از خطر دشمن شده است، در حالی که در مباحث فقهی می خوانیم نماز قصر یک حکم عمومی است و تفاوتی در آن میان سفرهای خوفناک یا امن و امان نمی باشد، روایات متعددی که از طرق شیعه و اهل تسنن در زمینه ی نماز قصر وارد شده است نیز این عمومیت را تایید می کند. با توجه به تفسیر آیه در روایات فراوان اسلامی نماز مسافر اختصاصی به حالت ترس ندارد و بر همین دلیل پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز در مسافرت های خود و حتی در مراسم حج (در سرزمین منی) نماز شکسته می خواند.
شرائط نماز مسافر
ضمناً باید توجه داشت که شرایط نماز مسافر، مانند شرایط و خصوصیات سایر احکام اسلامی در قرآن نیامده است بلکه در سنت به آن اشاره شده است. ۱ـ از جمله این که نماز قصر در سفرهای کمتر از هشت فرسخ نیست زیرا در آن زمان مسافر در یک روز معمولاً هشت فرسخ راه را طی می کرد. ۲ـ و نیز افرادی که همیشه در سفرند و یا سفر جزء برنامه ی زندگانی آن ها شده است از این حکم مستثنا هستند زیرا مسافرت برای آن ها جنبه ی عادی دارد نه جنبه فوق العاده.۳ـ و نیز کسانی که سفرشان سفر معصیت است مشمول این قانون نمی باشند زیرا این حکم یک نوع تخفیف الهی است و کسانی که در راه گناه سفر می کنند نمی توانند مشمول آن باشند. ۴ـ و نیز مسافر تا به حد ترخص نرسد (نقطه ای که صدای اذان شهر را نشنود و یا دیوارهای شهر را نبیند) نباید نماز قصر بخواند زیرا هنوز از قلمرو شهر بیرون نرفته و عنوان مسافر به خود نگرفته است و همچنین احکام دیگری که در کتب فقهی مشروحاً آمده و احادیث مربوط به آن را محدثان در کتب حدیث ذکر کرده اند.
حد ترخص
مسافر، زمانی باید نمازش را شکسته بخواند که از حد ترخص بگذرد، یعنی حداقل به مقداری دور شود که دیوارهای محل اقامتش را نبیند یا اذان آن جا را هم نشنود و چنانچه قبل از آن بخواهد نماز بخواند، باید تمام بخواند. اگر مسافر از جایی که نمازش تمام است، مثل وطن، حداقل چهار فرسخ می رود و چهار فرسخ بر می گردد، نمازش در این سفر هم شکسته است. مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند یا صدای اذان آنجا را بشنود، نمازش تمام است.
وطن
...
«و اذا ضربتم فی الارض فلیس علیکم جناح ان تقصروا من الصّلوة ان خفتم ان یفتنکم الّذین کفروا انّ الکافرین کانوا لکم عدوّاً مبیناً؛ و هنگامی که سفر کنید گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه کنید اگر از فتنه (و خطر) کافران بترسید، زیرا کافران برای شما دشمن آشکاری هستند». در این آیه به مساله نماز مسافر اشاره کرده می فرماید: در مسافرت نماز را کوتاه کنید. در این آیه از سفر تعبیر به («ضرب فی الارض» شده است زیرا مسافر زمین را به هنگام سفر با پای خود می کوبد.در این جا سؤالی پیش می آید و آن این که در آیه فوق مسافر نماز قصر مشروط به ترس از خطر دشمن شده است، در حالی که در مباحث فقهی می خوانیم نماز قصر یک حکم عمومی است و تفاوتی در آن میان سفرهای خوفناک یا امن و امان نمی باشد، روایات متعددی که از طرق شیعه و اهل تسنن در زمینه ی نماز قصر وارد شده است نیز این عمومیت را تایید می کند. با توجه به تفسیر آیه در روایات فراوان اسلامی نماز مسافر اختصاصی به حالت ترس ندارد و بر همین دلیل پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز در مسافرت های خود و حتی در مراسم حج (در سرزمین منی) نماز شکسته می خواند.
شرائط نماز مسافر
ضمناً باید توجه داشت که شرایط نماز مسافر، مانند شرایط و خصوصیات سایر احکام اسلامی در قرآن نیامده است بلکه در سنت به آن اشاره شده است. ۱ـ از جمله این که نماز قصر در سفرهای کمتر از هشت فرسخ نیست زیرا در آن زمان مسافر در یک روز معمولاً هشت فرسخ راه را طی می کرد. ۲ـ و نیز افرادی که همیشه در سفرند و یا سفر جزء برنامه ی زندگانی آن ها شده است از این حکم مستثنا هستند زیرا مسافرت برای آن ها جنبه ی عادی دارد نه جنبه فوق العاده.۳ـ و نیز کسانی که سفرشان سفر معصیت است مشمول این قانون نمی باشند زیرا این حکم یک نوع تخفیف الهی است و کسانی که در راه گناه سفر می کنند نمی توانند مشمول آن باشند. ۴ـ و نیز مسافر تا به حد ترخص نرسد (نقطه ای که صدای اذان شهر را نشنود و یا دیوارهای شهر را نبیند) نباید نماز قصر بخواند زیرا هنوز از قلمرو شهر بیرون نرفته و عنوان مسافر به خود نگرفته است و همچنین احکام دیگری که در کتب فقهی مشروحاً آمده و احادیث مربوط به آن را محدثان در کتب حدیث ذکر کرده اند.
حد ترخص
مسافر، زمانی باید نمازش را شکسته بخواند که از حد ترخص بگذرد، یعنی حداقل به مقداری دور شود که دیوارهای محل اقامتش را نبیند یا اذان آن جا را هم نشنود و چنانچه قبل از آن بخواهد نماز بخواند، باید تمام بخواند. اگر مسافر از جایی که نمازش تمام است، مثل وطن، حداقل چهار فرسخ می رود و چهار فرسخ بر می گردد، نمازش در این سفر هم شکسته است. مسافری که به وطنش بر می گردد، وقتی دیوار وطن خود را ببیند یا صدای اذان آنجا را بشنود، نمازش تمام است.
وطن
...
wikifeqh: نماز_مسافر