فرهنگ فارسی
فرهنگ معین
فرهنگستان زبان و ادب
{punctuation} [زبان شناسی] به کار بردن نشانه های قراردادی برای نشان دادن وقف و مکث و تغییر لحن در جمله
دانشنامه آزاد فارسی
نقطه گذاری (punctuation)
(یا: سجاوندی) به کاربردن نظامی استاندارد و یک دست از علایم نوشتاری متفاوت با حروف و مصوت های الفبایی، در نوشته های خطی یا چاپی، به منظور فاصله گذاری بین جمله ها یا عناصر تشکیل دهندۀ جمله ها و عبارت ها، برای روشن ساختن مقصود از متن و درک بهتر خوانندۀ آن. در زبان فارسی نقطه گذاری از نوشته های اروپایی اقتباس و باب شده است و به خوانندۀ فارسی زبان در روان تر و بهترخواندن و فهم دقیق تر کمک می کند، اما تفاوت الفبای پرنقطۀ فارسی با حروف غربی نباید سبب افراط در استفاده از نقطه گذاری شود. از آن جا که خط فارسی برعکس خطوط اروپایی از راست به چپ نوشته می شود، نشانه های نقطه گذاری بعضاً تغییراتی مختصر پیدا می کنند؛ مثلاً نشانۀ پرسش (علامت سؤال، علامت استفهام) جهتی عکس همین علامت در خط لاتین دارد (لاتین?، فارسی ؟). نشانه های نقطه گذاری معمول در کتاب های فارسی عبارت اند از: نقطه که پایان یک جمله را می رساند؛ ویرگول (یا کاما) که نشانۀ مکث کوتاه بین یک کلمه یا عبارت با بقیۀ جمله است. نقطه ویرگول علامت دو جمله یا عبارت مستقل بدون حرف ربط است. دو نقطه قبل از نقل قول، بیان، یا فهرستی از اقلام طولانی می آید. نشانۀ پرسش در پایان جمله ای سؤالی آورده می شود. نشانۀ تعجب علامتی برای ابراز احساسی قوی از قبیل شگفتی، خشم، تمسخر و امثال آن، که به جای نقطه در پایان عبارت یا جملۀ مکتوب می آورند. نشانۀ نقل قول علامتی که برای نقل سخن مستقیم مکتوب و شفاهی منبعی دیگر غیر از نویسندۀ متن به کار می رود. پرانتز (یا هلالین، یا کمانک) نشانه ای که در جمله یا عبارت به منظور توضیح می آید و به فهم روشن تر خواننده از مطالب اصلی کمک می کند. قُلّاب یا کروشه نشانه ای برای گنجاندن مطالبی اضافی، روشنگر، تفسیری یا تصحیحی که در متن گذاشته می شود. تیره یا خط فاصله برای جداکردن یک کلمه در آخر یک سطر و یا بین دو کلمه که با هم یک اصطلاح می سازند، به کار می رود. خط بلند علامتی است حاکی از قطع ناگهانی در ساختار جمله، یا مطالبی ناتمام. سه نقطه علامت حذف بخشی از متن به دلیل خودسانسوری، ممیزی دولتی، رکاکت لفظی، موارد منع شده در قانون یا واگذاری حدس زدن موضوع به خواننده. مُمیّز یا خط مایل بیشتر در ریاضیات و علوم کاربرد دارد؛ در مطالب مکتوب برای نشان دادن دو صفت متمایز اما موضوعاً مرتبط، مثل خوب/بد و یا پیوندداشتن بین دو نام، مانند موش و گربه/عبیدزاکانی به کار می رود. ستاره علامتی است که بالای واژه یا نام یا اصطلاحی که نیاز به توضیح در ذیل صفحه دارد، قرار می دهند. پیکان (یا فلش) نشانۀ ارجاع به مدخل یا موضوعی است که قبل یا بعد از مطالب نشانه گذاری شده با این علامت، در همان متن آمده است. ایرانیک (یا: ایتالیک) حروف چاپی مورب (خوابیده) برای مشخص ساختن یا تأکید بر نام های خاص یا اصطلاحات و کلمات ویژه، به منظور جلب دقت خوانندۀ متن مکتوب است.
(یا: سجاوندی) به کاربردن نظامی استاندارد و یک دست از علایم نوشتاری متفاوت با حروف و مصوت های الفبایی، در نوشته های خطی یا چاپی، به منظور فاصله گذاری بین جمله ها یا عناصر تشکیل دهندۀ جمله ها و عبارت ها، برای روشن ساختن مقصود از متن و درک بهتر خوانندۀ آن. در زبان فارسی نقطه گذاری از نوشته های اروپایی اقتباس و باب شده است و به خوانندۀ فارسی زبان در روان تر و بهترخواندن و فهم دقیق تر کمک می کند، اما تفاوت الفبای پرنقطۀ فارسی با حروف غربی نباید سبب افراط در استفاده از نقطه گذاری شود. از آن جا که خط فارسی برعکس خطوط اروپایی از راست به چپ نوشته می شود، نشانه های نقطه گذاری بعضاً تغییراتی مختصر پیدا می کنند؛ مثلاً نشانۀ پرسش (علامت سؤال، علامت استفهام) جهتی عکس همین علامت در خط لاتین دارد (لاتین?، فارسی ؟). نشانه های نقطه گذاری معمول در کتاب های فارسی عبارت اند از: نقطه که پایان یک جمله را می رساند؛ ویرگول (یا کاما) که نشانۀ مکث کوتاه بین یک کلمه یا عبارت با بقیۀ جمله است. نقطه ویرگول علامت دو جمله یا عبارت مستقل بدون حرف ربط است. دو نقطه قبل از نقل قول، بیان، یا فهرستی از اقلام طولانی می آید. نشانۀ پرسش در پایان جمله ای سؤالی آورده می شود. نشانۀ تعجب علامتی برای ابراز احساسی قوی از قبیل شگفتی، خشم، تمسخر و امثال آن، که به جای نقطه در پایان عبارت یا جملۀ مکتوب می آورند. نشانۀ نقل قول علامتی که برای نقل سخن مستقیم مکتوب و شفاهی منبعی دیگر غیر از نویسندۀ متن به کار می رود. پرانتز (یا هلالین، یا کمانک) نشانه ای که در جمله یا عبارت به منظور توضیح می آید و به فهم روشن تر خواننده از مطالب اصلی کمک می کند. قُلّاب یا کروشه نشانه ای برای گنجاندن مطالبی اضافی، روشنگر، تفسیری یا تصحیحی که در متن گذاشته می شود. تیره یا خط فاصله برای جداکردن یک کلمه در آخر یک سطر و یا بین دو کلمه که با هم یک اصطلاح می سازند، به کار می رود. خط بلند علامتی است حاکی از قطع ناگهانی در ساختار جمله، یا مطالبی ناتمام. سه نقطه علامت حذف بخشی از متن به دلیل خودسانسوری، ممیزی دولتی، رکاکت لفظی، موارد منع شده در قانون یا واگذاری حدس زدن موضوع به خواننده. مُمیّز یا خط مایل بیشتر در ریاضیات و علوم کاربرد دارد؛ در مطالب مکتوب برای نشان دادن دو صفت متمایز اما موضوعاً مرتبط، مثل خوب/بد و یا پیوندداشتن بین دو نام، مانند موش و گربه/عبیدزاکانی به کار می رود. ستاره علامتی است که بالای واژه یا نام یا اصطلاحی که نیاز به توضیح در ذیل صفحه دارد، قرار می دهند. پیکان (یا فلش) نشانۀ ارجاع به مدخل یا موضوعی است که قبل یا بعد از مطالب نشانه گذاری شده با این علامت، در همان متن آمده است. ایرانیک (یا: ایتالیک) حروف چاپی مورب (خوابیده) برای مشخص ساختن یا تأکید بر نام های خاص یا اصطلاحات و کلمات ویژه، به منظور جلب دقت خوانندۀ متن مکتوب است.
wikijoo: نقطه_گذاری
مترادف ها
تاکید، نشان گذاری، نقطه گذاری
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید