نقش مدرس در مشروطیت

[ویکی فقه] یکی از برجسته ترین چهره های مبارز سیاسی دوران رضاخان، آیة الله سید حسن مدرس قمشه ای است.
آن چه که این سید در نظره بزرگ کرده است، شخصیت مستقیم و همت بلند وی می باشد. لکن به علل مختلف چهره سیاسی ایشان بیشتر از سایر زمینه ها آشکار گردیده و در میان مردم معروف است.علامه فقید مرحوم محمد قزوینی در یادداشت های خود در مجله یادگار چنین می نویسد:«وکیل شجاع نطاق و به اجراء مجلس شورای ملی که تا آخر عمر علنا و جهادا با سلطنت پادشاه وقت، رضاشاه پهلوی مخالفت می کرد، در دهم آذر ۱۳۱۶ هجری شمسی مطابق با بیست و هشت رمضان سنه ۱۳۵۶ قمری در حبس "ترشیز خراسان" وفات یافت و مشهور چنان است که او را آن جا هلاک کردند نه به اجل طبیعی در گذشته باشد».
ورود به مجلس
پس از تصویب قانون نظارت پنج تن از علمای طراز اول بر مصوبات مجلس، مرحوم مدرس به عنوان یکی از سه نفری که توسط علمای نجف معرفی شدند به مجلس راه یافتند.آن چه که در زندگی سیاسی مدرس، به چشم می خورد حمایت های وی از جنبش مشروطه خواهی است. همراهی وی با مشروطه اگرچه از آغاز این حرکت ارزشمند نبوده است، لکن بینش سیاسی بالا، قدرت تحلیل و مدیریت وی از آن جا معلوم می شود که در بین تمام علمای وقت به عنوان ناظر بر مصوبات مجلس شورای ملی، انتخاب می شود و به محض تکیه بر کرسی نظارت و ورود به مجلس با سخنان صریح و آتشین خود در چندین مورد نظر نمایندگان را به سمت خود تغییر داده و باعث کوتاه شدن دست بیگانگان این مملکت و به کرسی نشستن نظرات مستبدانه شاه می شود.
نقش مدرس
لذا نقش مدرس، در عملیاتی کردن نظریات و منویات مشروطه خواهان، بیشتر نمود پیدا می کند. آن چه که جالب توجه است این است که؛ افراد بسیاری در اوائل راه مشروطه، این نهضت را همراهی می کردند، ولی غالبا با تطمیع و تهدید، خود را از صحنه کنار می کشیدند. اما مرحوم مدرس به نقل دوستان و دشمنان، داخلی و خارجی، شخصیت غیرقابل نفوذی داشت.
مدرس در نگاه مستشار آمریکایی
...