نفیر

/nafir/

مترادف نفیر: بوق، صور، کرنا، آواز، فریاد

معنی انگلیسی:
brass trumpet or bugle, sound of a trumpet, snoring, blare, blast, bray

لغت نامه دهخدا

نفیر. [ ن َ ] ( ع اِ ) گروه مردم از سه تا ده. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). گروه مردم. ( مهذب الاسماء ). نفر. کمتر از ده تن ازمردان. ( از اقرب الموارد ). || گروهی که برای کاری برخیزند. ( ترجمان علامه جرجانی ص 100 ). قومی که به کاری پیش روند. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). || گروهی گریزندگان. ( یادداشت مؤلف ). قومی که با کسی گریزند یا از هم گریزند در جنگ. ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). || همتای کسی در منافرة: ما هو بنفیر فلان ؛ ای بکفئه فی المنافرة. ( اقرب الموارد ). || نفیرعام ؛ قیام عامه مردم برای جنگیدن با دشمن. ( از اقرب الموارد ). || یوم النفیر؛ یوم النفر. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ). رجوع به نفر شود. || ( مص ) سخت رفتن قوم برای کار و همه یکبار پیش آمدن در آن. ( منتهی الارب ). رجوع به نفار و نفور شود.

نفیر. [ ن َ ] ( اِ ) کرنای کوچک. ( انجمن آرا ). برادر کوچک کرنا را گویند. ( برهان قاطع ) ( آنندراج ). کرنا. ( غیاث اللغات ). مجازاً قسمی از کرنا که بیشتر قلندران دارند و به آن شاخ نفیر و بوق نفیر هم گویند. ( فرهنگ نظام ). نای روئین گاودم. ( اوبهی ) :
عشق معشوقان نهان است و ستیر
عشق عاشق با دو صد طبل و نفیر.
مولوی.
|| نام آوازی است از دستگاه همایون. ( از فرهنگ نظام ). || بانگ بلندنای. ( ناظم الاطباء ). || فریاد. ( غیاث اللغات ) ( دهار ) ( برهان قاطع ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). فغان. ( آنندراج ). ناله. آواز. ( غیاث اللغات ) ( آنندراج ). بانگ. خروش. داد. آه و فغان :
کار من در هجر تو دایم نفیر است و فغان
شغل من در هجرتو دایم غریو است و غرنگ.
منجیک.
چنگ او در چنگ او همچون خمیده عاشقی است
با زفیر و با نفیر و با غریو و با غرنگ.
منوچهری.
هر روز کلنگ با نفیر دگر است
مسکین ورشان با بم و زیر دگر است.
منوچهری.
کنون رهبری کرد خواهند کوران
مرا زین قبل با فغان و نفیرم.
ناصرخسرو.
دهر ز عدل تو با نشاط وسرور است
مال ز جود تو با نفیر و فغان است.
مسعودسعد.
خلق را بودی نفیر از ظلم پیش از عهد او
عدل او آورد ظالم را به فریاد و نفیر.
سوزنی.
عارف و عامی بودند گروگیر از تو
بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

بوق، شیپور، ناله وزاری وفریاد، نپورنیزگویند
(اسم ) ۱- فریاد آواز بلند : ناگاه جمعی داد خواهان فریاد و نفیر بکره اثیر رساندند. ۲ - آواز ( پرنده آلت موسیقی : هر روز کلنگ با نفیر دگر است مسکین ورشان بابم وزیر دگر است . ( منوچهری .د.چا. ۱۸۳:۲ ) کز نیستان تا مرا ببریده اند از نفیرم مرد و زن نالیده اند . ( مثنوی .نیک. ۳ ) ۳:۱ - قسمی کرنای کوچک که بیشتر قلندران با خود دارند شاخ نفیر بوق نفیر . ۴ - شیپور. ۵- آواز یست از دستگاه همایون. یا نفیر فرنگ . ۱ - یکی از گوشه های راست پنجگانه. ۲- گوشه ایست از دستگاه همایون .
گروه مردم از سه تا ده . گروه مردم . نفر . کمتر از ده تن از مردان . یا گروهی که برای کاری بر خیزند . قومی که به کاری پیش روند .

فرهنگ معین

(نَ ) (اِ. ) ۱ - بوق ، شیپور. ۲ - بانگ بلند، ناله و زاری .

فرهنگ عمید

۱. ناله و زاری و فریاد.
۲. (موسیقی ) گوشه ای در دستگاه های همایون و راست پنجگاه.
۳. (موسیقی ) [قدیمی] بوق یا شیپوری که از شاخ حیوانات ساخته می شد.
۴. [قدیمی، مجاز] هجوم، حمله.
* نفیر عام: [قدیمی، مجاز] قیام همۀ مردم برای جنگ با دشمن.
فرارکننده، گریزنده، رمنده.

گویش مازنی

/nafir/ حالت قهر و ناز - نفرت انگیز زشت

دانشنامه آزاد فارسی

نَفیر
از گروه سازهای بادی بدون زبانه و از قدیمی ترین و ابتدایی ترین سازها. انواع این ساز از گذشته های دور و در شکل ها و اندازه های گوناگون رایج بوده است. نفیر را از مواد گوناگونی می ساختند که متداول ترین آن ها شاخ حیواناتی چون گوزن، کَل و بزکوهی است. نفیرهای شاخی را با خالی کردن شاخ و ایجاد دهانه ای برای دمیدن در آن، می ساختند. این ساز در قدیم کاربرد های گوناگونی داشته است؛ ازجمله در میدان های جنگ و نقاره خانه ها که مهم ترین کاربرد آن خبررسانی بوده است؛ براساس برخی اسناد، در چند قرن گذشته، این ساز جزء ملزومات دراویش بوده است و برای اعلام حضور خود از این ساز استفاده می کرده اند. نفیر، امروزه در ایران، منسوخ شده است.

پیشنهاد کاربران

کلیدواژه نَفیر که در آن حرف ن باب کلمه می باشد و ذات این حرف در کلمات ایجاد بار منفی می باشد و ریشه صامت این کلمه دو حرف ف ر می باشد و مُصَوِّت در این ریشه حرف ی می باشد. و از کلمه فَر منشعب و ایجاد گردیده است. و کلمه فر هم به مفهوم پیچ و تاب و دیدن یک مسیله از تمام زوایا هست. و در کلمات زیادی این کلیدواژه قابل مشاهده هست. مثل فرهنگ فردین جعفر فراوان . البته در این کلمه نفیر با توجه به حرف ن در باب این کلمه که بار منفی دارد به مفهوم فریاد خاموش یا فریاد در اسارت و یک صوت معنوی می باشد که معنا و مفهوم را بدون صوت مادی به بشر می رساند.
...
[مشاهده متن کامل]

از این کلیدواژه در فرهنگ و تمدن غنی این مرز و بوم، عرفا و شعرا و مشاهیر ما زیاد استفاده کردند.
کز نیستان تا مرا ببریده اند
از نفیرم مرد و زن نالیده اند.

نفیر: نفرات.
نَفِیر اسم جمع، و به معنای گروهی از مردان است، بعضی گفته اند: جمع نَفْر.
ثُمَّ رَدَدْنَا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَأَمْدَدْنَاکُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ وَجَعَلْنَاکُمْ أَکْثَرَ نَفِیرًا ( الإسراء آیه ی٦ )
...
[مشاهده متن کامل]

ﻣﺪﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﮕﺬﺭﺩ، ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻫﺎ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭ ﺍﻭﻟﺎﺩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ، ﻛﻤﻜﺘﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﻴﻢ ﻭ ﺟﻤﻌﻴﺘﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺯﻳﺎﺩ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ.

صفیر بلبل شوریده و نفیر هزار
برای وصل گل آمد برون زبیت حزن
ناله
نفیر: صوت ناله و گلایه
آوا: هر صوتی یا صدایی. آواز و یا صدای موسیقی
بانگ: گاهی برابر با فریاد. گاهی به چم آواز بلند و یا آواز . فریاد برای ندا زدن و یا سازی بادی
فریاد:صوت بلند و گاهی عصبانیت
گاودم
نفیر:
دکتر فروزانفر در مورد " نفیر" می نویسد : ( ( نفیر فریاد و زاری به آواز بلند و دادخواهی و تضرع و به همین معنی است در تعبیر: نفیر نامه "که محمد عوفی استعمال کرده است و نیز نوعی از نی و در اصطلاح موسیقی دانان کنونی آهنگ شبیه به پف پف که از سوراخ های نی خارج می شود. ) )
...
[مشاهده متن کامل]

( ( کز نیستان تا مرا بُبْریده اند
در نفیرم مرد و زن نالیده اند ) )
( شرح مثنوی شریف، فروزان فر ، بدیع الزمان ، چاپ هشتم ، 1375 . ص 9 )

بوق یا شیپور یا ناله ورزی
بنفیر : با داد و فریاد ، بالکنایه از روی دادخواهی و تظلم
چند ره پیش او شدم به نفیر
کز برای خدای دستم گیر
( هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص601 )
این واژه تازی شده واژه پهلوی " نپیر " به چم گاودم است ، در نسک : فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه از ابوالقاسم پرتو .
شیپور
صدا بانگ ناله اوازی بلند باشد
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٢)

بپرس