[ویکی فقه] اصل کلمه رهبانیت از رهب است که به معنای خوف و بیم است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) از آن رهبانیتی که خلاف خواست خدا باشد، بر حذر می داشت و مسلمانان را از آنچه که در اسلام نیست، منع می کردند.
اصل کلمه رهبانیت از رهب است که به معنای خوف و بیم است. مفرد آن رهبان و جمعش رهابین است؛ اما رهبانیت در اصطلاح عرف بر آن عبادتی اطلاق می شود که اختصاص به نصاری دارد و آن بریدن از مردم و متارکه زن و فرزند و گوشه نشینی و صومعه گرفتن و خود را به ریاضت های شاقّ وا داشتن و پشت پا زدن به همه چیز است و این عملی است که سخن و کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همراه عمل ایشان، از آن نهی کرده فرمودند: «لا رهبانیة فی الاسلام؛ در اسلام رهبانیتی نیست.» رهبانیت به معنای عبادتی که در آن معنای خوف و ترس ظاهر می شود، نیز از دیگر مواردی است که می توان در معنای رهبانیت یافت. احادیث بسیاری روایت شده اند که رهبانیت در آن در همین معنا به کار رفته است.
سرچشمه تاریخی رهبانیت
از کتب تاریخ مسیحیت چنین بر می آید که رهبانیت به صورت کنونی آن، در قرون اولیه مسیحیت وجود نداشته است؛ بلکه منشا پیدایش آن به بعد از قرن سوم میلادی، هنگام ظهور دیسیوس امپراطور روم و مبارزه شدید او با پیروان مسیح، بر می گردد. مسیحیان بر اثر شکست از این امپراطور خونخوار به کوه ها و بیابان ها پناه بردند و از آن پس عده ای از آنان رفته رفته راه و رسم گوشه نشینی در پیش گرفتند و رهبانیت را پدید آوردند. در روایات اسلامی نیز همین معنا به صورت دقیق تری از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نقل شده است.ابن مسعود نقل می کند که «در َترک رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر الاغی سوار بودم ایشان فرمود: «ای پسر ام عبد آیا می دانی که چرا بنی اسرائیل رهبانیت را پدید آوردند؟» گفتم: «خدا و پیغمبرش داناترند»، فرمود: «بعد از عیسی (علیه السّلام) شاهان بر بنی اسرائیل چیره شدند و گنه کاری پیشه کردند، مؤمنان به خشم آمدند و با آنان به جنگ برخاستند ولی اهل ایمان سه بار شکست خوردند به طوری که تنها شمار اندکی از ایشان باقی ماندند، پس گفتند: اگر اینان بر ما مسلط گردند نابودمان می کنند و دیگر طرفداری برای دین خدا باقی نمی ماند که به آن دعوت کند بیایید در زمین پراکنده شویم تا خداوند پیامبری را که عیسی (علیه السّلام) وعده آمدنش را داده است، برانگیزد. پس در غارهای کوه ها پراکنده شدند و رهبانیت را پدید آوردند. عده ای از ایشان به دین خویش پایدار ماندند و برخی دیگر به کفر گراییدند». سپس حضرت آیه ۲۷ حدید را تلاوت کردند و...» .
اندیشه رهبانیت در جزیرة العرب
مجاورت و رفت و آمدهای مکرر تجاری به کشورهای مختلف از یک سو و پناه جویی دین دارانی که از ستم حاکمان جور می گریختند و این سرزمین را ماوای خویش قرار می دادند، از سوی دیگر موجب شد که ادیانی چون مسیحیت به سرزمین عرب راه یابند. این دین اگرچه رونق چندانی نداشت؛ اما در کنار دیگر ادیان از عوامل تاثیرگذار فرهنگی و اجتماعی جامعه عربی به شمار می آمدند.رهبانیت و گوشه گیری هم به عنوان یکی از متعلقات آیین مسیح به همراه آیین مسیحیت به جزیرةالعرب راه یافت و رفته رفته جای پایی برای خود در حیات فرهنگی و اجتماعی اعراب باز کرد، به طوری که تعدادی از اعراب جاهلی به رسم آیین مسیحیت ترک اجتماع کردند و گوشه عزلت گزیدند؛ از جمله این افراد می توان به قس بن ساعد ایادی و ابو عامر عبد عمرو بن صیفی اشاره کرد. تا اینکه با ظهور اسلام و در پی مبارزه با آداب و رسوم جاهلی این سنت غیر الهی نیز از سوی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) تقبیح شده مسلمانان از این امر نهی شدند.
فرق زهد اسلامی و رهبانیت مسیحی
...
اصل کلمه رهبانیت از رهب است که به معنای خوف و بیم است. مفرد آن رهبان و جمعش رهابین است؛ اما رهبانیت در اصطلاح عرف بر آن عبادتی اطلاق می شود که اختصاص به نصاری دارد و آن بریدن از مردم و متارکه زن و فرزند و گوشه نشینی و صومعه گرفتن و خود را به ریاضت های شاقّ وا داشتن و پشت پا زدن به همه چیز است و این عملی است که سخن و کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همراه عمل ایشان، از آن نهی کرده فرمودند: «لا رهبانیة فی الاسلام؛ در اسلام رهبانیتی نیست.» رهبانیت به معنای عبادتی که در آن معنای خوف و ترس ظاهر می شود، نیز از دیگر مواردی است که می توان در معنای رهبانیت یافت. احادیث بسیاری روایت شده اند که رهبانیت در آن در همین معنا به کار رفته است.
سرچشمه تاریخی رهبانیت
از کتب تاریخ مسیحیت چنین بر می آید که رهبانیت به صورت کنونی آن، در قرون اولیه مسیحیت وجود نداشته است؛ بلکه منشا پیدایش آن به بعد از قرن سوم میلادی، هنگام ظهور دیسیوس امپراطور روم و مبارزه شدید او با پیروان مسیح، بر می گردد. مسیحیان بر اثر شکست از این امپراطور خونخوار به کوه ها و بیابان ها پناه بردند و از آن پس عده ای از آنان رفته رفته راه و رسم گوشه نشینی در پیش گرفتند و رهبانیت را پدید آوردند. در روایات اسلامی نیز همین معنا به صورت دقیق تری از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نقل شده است.ابن مسعود نقل می کند که «در َترک رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر الاغی سوار بودم ایشان فرمود: «ای پسر ام عبد آیا می دانی که چرا بنی اسرائیل رهبانیت را پدید آوردند؟» گفتم: «خدا و پیغمبرش داناترند»، فرمود: «بعد از عیسی (علیه السّلام) شاهان بر بنی اسرائیل چیره شدند و گنه کاری پیشه کردند، مؤمنان به خشم آمدند و با آنان به جنگ برخاستند ولی اهل ایمان سه بار شکست خوردند به طوری که تنها شمار اندکی از ایشان باقی ماندند، پس گفتند: اگر اینان بر ما مسلط گردند نابودمان می کنند و دیگر طرفداری برای دین خدا باقی نمی ماند که به آن دعوت کند بیایید در زمین پراکنده شویم تا خداوند پیامبری را که عیسی (علیه السّلام) وعده آمدنش را داده است، برانگیزد. پس در غارهای کوه ها پراکنده شدند و رهبانیت را پدید آوردند. عده ای از ایشان به دین خویش پایدار ماندند و برخی دیگر به کفر گراییدند». سپس حضرت آیه ۲۷ حدید را تلاوت کردند و...» .
اندیشه رهبانیت در جزیرة العرب
مجاورت و رفت و آمدهای مکرر تجاری به کشورهای مختلف از یک سو و پناه جویی دین دارانی که از ستم حاکمان جور می گریختند و این سرزمین را ماوای خویش قرار می دادند، از سوی دیگر موجب شد که ادیانی چون مسیحیت به سرزمین عرب راه یابند. این دین اگرچه رونق چندانی نداشت؛ اما در کنار دیگر ادیان از عوامل تاثیرگذار فرهنگی و اجتماعی جامعه عربی به شمار می آمدند.رهبانیت و گوشه گیری هم به عنوان یکی از متعلقات آیین مسیح به همراه آیین مسیحیت به جزیرةالعرب راه یافت و رفته رفته جای پایی برای خود در حیات فرهنگی و اجتماعی اعراب باز کرد، به طوری که تعدادی از اعراب جاهلی به رسم آیین مسیحیت ترک اجتماع کردند و گوشه عزلت گزیدند؛ از جمله این افراد می توان به قس بن ساعد ایادی و ابو عامر عبد عمرو بن صیفی اشاره کرد. تا اینکه با ظهور اسلام و در پی مبارزه با آداب و رسوم جاهلی این سنت غیر الهی نیز از سوی رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) تقبیح شده مسلمانان از این امر نهی شدند.
فرق زهد اسلامی و رهبانیت مسیحی
...
wikifeqh: نفی_رهبانیت_در_سیره_نبوی