[ویکی اهل البیت] لفظ صور ده بار در قرآن مجید آمده و همه درباره قیامت است. از پیامبر اکرم صلی اله علیه و آله در مورد صور سوال شد، فرمودند: شاخی از نور است که اسرافیل به دهان می گیرد و یک طرف آن تنگ و طرف دیگر آن گشاد است و صورتی نورانی دارد.
اصلی ترین آیه ای که بحث نفخ صور در آن ذکر شده، آیه 68 سوره زمر است: «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْری فَإِذا هُمْ قِیامٌ یَنْظُرُونَ».
غالباً مفسرین این آیه را اینگونه تبیین نموده اند که: با نفخه اول که در آیه ذکر شده تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند، می میرند مگر کسانی که خدا بخواهد و سپس بار دیگر در صور دمیده می شود، ناگهان همگی بپا می خیزند و در انتظار حساب و جزا و سرنوشت خویشند.
اما علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می گوید: «ظاهر آنچه در کلام خدای تعالی در معنای نفخ صور آمده این است که این نفخه دو بار صورت می گیرد، یکبار برای این که همه جانداران با هم بمیرند و یک بار هم برای این که همه مردگان زنده شوند و این معنا از روایات وارده از ائمه اهل بیت علیهم السلام و بعضی از روایات وارده از طرق اهل سنت از رسول خدا صلی الله علیه و آله برمی آید، هر چند که بعضی دیگر از روایات اهل سنت خالی از ابهام نیست و همین جهت باعث شده که بعضی از علمای اهل سنت، این نظریه را اختیار کنند که: نفخه صور در سه نوبت صورت می گیرد: اول برای میراندن. دوم برای زنده کردن و بعث و سوم برای فزع و صعقه و بعضی دیگر بگویند که: "چهار نفخه است" ولیکن اثبات این معنا از ظواهر آیات بسیار مشکل است.
و شاید همین انحصار نفخ صور در دو نفخه "اماته" و "احیا"، باعث شده که کلمه "صعق" را در نفخه اول به مردن خلایق تفسیر کنند با این که معروف از معنای این کلمه غش کردن است. صاحب صحاح می گوید: وقتی گفته می شود: "صعق الرجل صعقا و تصعقا" معنایش این است که غش کرد و "اصعقه غیره"، یعنی دیگری او را به غش درآورد. آنگاه می گوید: "صعقه" در آیه "فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ" به معنای مردن است و جمله "إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ" استثنایی است از اهل آسمانها و زمین.
و اما این که این استثناءشدگان چه کسانی هستند، بعضی گفته اند: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیلند، که پیشوایان فرشتگانند، چون این نامبردگان در هنگام نفخ صور نمی میرند، بلکه بعد از آن می میرند.
بعضی دیگر گفته اند: آن چهار نفر با حاملان عرشند. بعضی هم گفته اند: آن نامبردگان با رضوان و حور و مالک و زبانیه اند. بعضی دیگر - که سخنشان از همه سخنان سخیف تر و بی پایه تر است - گفته اند: منظور از جمله "مَنْ شاءَ اللَّهُ"، خود خدای سبحان است.
و خواننده عزیز توجه دارد که هیچیک از این اقوال به دلیلی از لفظ آیات که بتوان بدان استناد جست مستند نیستند.
اصلی ترین آیه ای که بحث نفخ صور در آن ذکر شده، آیه 68 سوره زمر است: «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْری فَإِذا هُمْ قِیامٌ یَنْظُرُونَ».
غالباً مفسرین این آیه را اینگونه تبیین نموده اند که: با نفخه اول که در آیه ذکر شده تمام کسانی که در آسمانها و زمین هستند، می میرند مگر کسانی که خدا بخواهد و سپس بار دیگر در صور دمیده می شود، ناگهان همگی بپا می خیزند و در انتظار حساب و جزا و سرنوشت خویشند.
اما علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می گوید: «ظاهر آنچه در کلام خدای تعالی در معنای نفخ صور آمده این است که این نفخه دو بار صورت می گیرد، یکبار برای این که همه جانداران با هم بمیرند و یک بار هم برای این که همه مردگان زنده شوند و این معنا از روایات وارده از ائمه اهل بیت علیهم السلام و بعضی از روایات وارده از طرق اهل سنت از رسول خدا صلی الله علیه و آله برمی آید، هر چند که بعضی دیگر از روایات اهل سنت خالی از ابهام نیست و همین جهت باعث شده که بعضی از علمای اهل سنت، این نظریه را اختیار کنند که: نفخه صور در سه نوبت صورت می گیرد: اول برای میراندن. دوم برای زنده کردن و بعث و سوم برای فزع و صعقه و بعضی دیگر بگویند که: "چهار نفخه است" ولیکن اثبات این معنا از ظواهر آیات بسیار مشکل است.
و شاید همین انحصار نفخ صور در دو نفخه "اماته" و "احیا"، باعث شده که کلمه "صعق" را در نفخه اول به مردن خلایق تفسیر کنند با این که معروف از معنای این کلمه غش کردن است. صاحب صحاح می گوید: وقتی گفته می شود: "صعق الرجل صعقا و تصعقا" معنایش این است که غش کرد و "اصعقه غیره"، یعنی دیگری او را به غش درآورد. آنگاه می گوید: "صعقه" در آیه "فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ" به معنای مردن است و جمله "إِلَّا مَنْ شاءَ اللَّهُ" استثنایی است از اهل آسمانها و زمین.
و اما این که این استثناءشدگان چه کسانی هستند، بعضی گفته اند: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیلند، که پیشوایان فرشتگانند، چون این نامبردگان در هنگام نفخ صور نمی میرند، بلکه بعد از آن می میرند.
بعضی دیگر گفته اند: آن چهار نفر با حاملان عرشند. بعضی هم گفته اند: آن نامبردگان با رضوان و حور و مالک و زبانیه اند. بعضی دیگر - که سخنشان از همه سخنان سخیف تر و بی پایه تر است - گفته اند: منظور از جمله "مَنْ شاءَ اللَّهُ"، خود خدای سبحان است.
و خواننده عزیز توجه دارد که هیچیک از این اقوال به دلیلی از لفظ آیات که بتوان بدان استناد جست مستند نیستند.
wikiahlb: نفخ_در_صور