أبو عبدالله نُعَیم بن حَمّاد بن معاویة بن الحارث ابن همام بن سلمة بن مالک الخزاعی ( درگذشته به ۱۳ جمادی الاول ۲۲۸ هـ. ق. /۱۸ فوریه ۸۴۳ میلادی در سامرا ) محدث سنی مذهب اهل مرو رود که به دلیل نوشتن «کتاب الفتن و الملاحم»، که قدیمی ترین و مفصل ترین کتاب در زمینهٔ آخرالزمان و مهدویت در اسلام است، مشهور است.
... [مشاهده متن کامل]
او مدتی را در مصر گذراند و زمانی که در بغداد بود توسط معتصم احضار شد تا به «خلق شده بودن قرآن» اعتراف کند. اما از از اظهار نظر خودداری کرده و در سامرا زندانی شده و در همان جا درگذشت.
او از محدثانی مانند سفیان بن معاویه روایت کرده و محدثانی مانند محمد بخاری و یحیی بن معین از او روایت کرده اند. اگرچه او فردی موثق دانسته نشده و افرادی مانند احمد بن شعیب نسائی او را به جعل آزادانهٔ حدیث متهم کرده اند. او یک اهل حدیث و همسو با احمد بن حنبل بود. رسول جعفریان او را یک اخباری بسیار ضعیف می داند که کارش گردآوری اخبار پراکنده و بی اساس بود. گفته شده که او زمانی جهمی مذهب بوده و بعدها اهل حدیث شده است. از میان اهل سنت، عجلی، احمد بن حنبل، یحیی بن معین، و ابن حبان او را ثقه دانسته اند. اما نسائی، ابن عدی، ذهبی، ابن حجر عسقلانی او را تضعیف کرده اند. حتی کسانی که او را تضعیف نکرده اند، او را به اشتباه در حدیث و توهمات نادرست متهم کرده اند.
کتاب الفتن از جمله کامل ترین گردآوری های احادیث در مورد حوادث آخرالزمان در اسلام است. این کتاب دایرةالمعارفی از نقل ها در زمینهٔ فتنه های آخرالزمان است و منبع بسیاری از آثار بعدی در این زمینه است. این کتاب ۷۷ باب دارد که از جملهٔ آنها مهدی موعود و نشانه های ظهورش است. نعیم بن حماد اکثر روایات را از صحابه یا تابعین نقل می کند و سند احادیث به پیامبر اسلام نمی رسد. این گونه روایات نه تنها از نظر شیعه ارزشی ندارند، از نظر اهل سنت نیز حجیت ندارند، چون موقوف اند و سند آنان به صحابی متوقف می شود.
کتاب الفتن بعدها توسط بعضی از نویسندگان شیعی مانند سید بن طاووس گلچین شده ( در کتابی با نام «التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن» ) و پس از آن روایات این کتاب در منابع شیعی راه پیدا کرده و در زمان صفویان به عنوان روایات شیعی مطرح گشته اند.
... [مشاهده متن کامل]
او مدتی را در مصر گذراند و زمانی که در بغداد بود توسط معتصم احضار شد تا به «خلق شده بودن قرآن» اعتراف کند. اما از از اظهار نظر خودداری کرده و در سامرا زندانی شده و در همان جا درگذشت.
او از محدثانی مانند سفیان بن معاویه روایت کرده و محدثانی مانند محمد بخاری و یحیی بن معین از او روایت کرده اند. اگرچه او فردی موثق دانسته نشده و افرادی مانند احمد بن شعیب نسائی او را به جعل آزادانهٔ حدیث متهم کرده اند. او یک اهل حدیث و همسو با احمد بن حنبل بود. رسول جعفریان او را یک اخباری بسیار ضعیف می داند که کارش گردآوری اخبار پراکنده و بی اساس بود. گفته شده که او زمانی جهمی مذهب بوده و بعدها اهل حدیث شده است. از میان اهل سنت، عجلی، احمد بن حنبل، یحیی بن معین، و ابن حبان او را ثقه دانسته اند. اما نسائی، ابن عدی، ذهبی، ابن حجر عسقلانی او را تضعیف کرده اند. حتی کسانی که او را تضعیف نکرده اند، او را به اشتباه در حدیث و توهمات نادرست متهم کرده اند.
کتاب الفتن از جمله کامل ترین گردآوری های احادیث در مورد حوادث آخرالزمان در اسلام است. این کتاب دایرةالمعارفی از نقل ها در زمینهٔ فتنه های آخرالزمان است و منبع بسیاری از آثار بعدی در این زمینه است. این کتاب ۷۷ باب دارد که از جملهٔ آنها مهدی موعود و نشانه های ظهورش است. نعیم بن حماد اکثر روایات را از صحابه یا تابعین نقل می کند و سند احادیث به پیامبر اسلام نمی رسد. این گونه روایات نه تنها از نظر شیعه ارزشی ندارند، از نظر اهل سنت نیز حجیت ندارند، چون موقوف اند و سند آنان به صحابی متوقف می شود.
کتاب الفتن بعدها توسط بعضی از نویسندگان شیعی مانند سید بن طاووس گلچین شده ( در کتابی با نام «التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن» ) و پس از آن روایات این کتاب در منابع شیعی راه پیدا کرده و در زمان صفویان به عنوان روایات شیعی مطرح گشته اند.
