نظریّهٔ یکپارچه بزرگ ( به انگلیسی: Grand unified theory ) یا GUT به هرکدام از نظریه ها و مدل هایی می گویند که پیش بینی شان این است که در انرژی های بسیار بالا ( بیشتر از 10 14 G e V ) نیروهای الکترومغناطیسی، هسته ای ضعیف، و هسته ای قوی یک میدان نیروی واحد بوده اند. [ ۱]
تا حالا فیزیکدانان توانسته اند الکترومغناطیس و نیروی هسته ای ضعیف را در قالب نیروی الکتروضعیف متّحد کنند، و کار برای متّحدکردن هسته ای ضعیف و کرومودینامیک کوانتومی در قالب برهم کنش QCD - الکتروضعیف ادامه دارد که گاهی به آن نیروی الکتروقوی می گویند. فراتر از نظریّهٔ وحدت بزرگ، کسانی می گویند که حتی می توان گرانش را هم با سه نیروی دیگر متّحد کرد و به نظریّهٔ همه چیز رسید.
گفته می شود، بخشی از نظریهٔ وحدت بزرگ که مربوط به نظریهٔ الکتروضعیف است، توسط عبدالسلام و واینبرگ و گلاشو ارائه شده است. [ نیازمند منبع]
امروزه شتابدهنده های عظیم ذرات، خاصیت عجیبی از نیروی هسته ای قوی را به نمایش می گذارند. این دستگاه های عظیم به ما نشان می دهند که در دماهای خیلی زیاد از قدرت نیروی هسته ای کاسته شده و این امر باعث از بین رفتن تقید کوارک ها و گلئون ها می شود آن ها را تقریباً به ذرات آزاد تبدیل می کند. این در صورتی است که نیروی الکترو ضعیف در دماهای خیلی زیاد رفتاری کاملاً معکوس داشته و بر قدرتش افزوده می شود. این توفیقی است که ما بتوانیم در دماهای خیلی بالا، این دو نیرو را هم ارز با یکدیگر کنیم و به وحدت بزرگ دست یابیم. {۲}
البته این نظریه کاملاً فراگیر نیست زیرا میدان گرانش را هنوز شامل نشده است، اما مسیر است که شاید بتواند در آینده فیزیک را به میدان واحد مورد نظر اینشتین برساند. نظریه گات بیان می کند که عامل افتراق نیروهای چهارگانه، کاهش دمای عالم است و هرچه دما زیادتر شود و انرژی بالاتر رود به اتحاد نیروها نزدیکتر می شویم. با نزدیکتر شدن به این دمای بالا ذرات متفاوتی مانند الکترونها و کوارک ها که اسپین ۱/۲ دارند، همسان تر می شوند. {۳}
مقدار انرژی لازم برای این اتحاد به درستی روشن نیست. اما دست کم این انرژی باید برابر هزار میلیارد میلیارد الکترون ولت باشد. دستگاه های شتابدهنده امروزی می توانند ذراتی با انرژی حدوداً یکصد میلیارد الکترون ولت را در تصادم ذرات ایجاد کنند. اما رسیدن به انرژی که برای ما وحدت میدانها را در آزمایشگاه ها ایجاد کند، در حال حاضر میسر نیست. {۴}
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتا حالا فیزیکدانان توانسته اند الکترومغناطیس و نیروی هسته ای ضعیف را در قالب نیروی الکتروضعیف متّحد کنند، و کار برای متّحدکردن هسته ای ضعیف و کرومودینامیک کوانتومی در قالب برهم کنش QCD - الکتروضعیف ادامه دارد که گاهی به آن نیروی الکتروقوی می گویند. فراتر از نظریّهٔ وحدت بزرگ، کسانی می گویند که حتی می توان گرانش را هم با سه نیروی دیگر متّحد کرد و به نظریّهٔ همه چیز رسید.
گفته می شود، بخشی از نظریهٔ وحدت بزرگ که مربوط به نظریهٔ الکتروضعیف است، توسط عبدالسلام و واینبرگ و گلاشو ارائه شده است. [ نیازمند منبع]
امروزه شتابدهنده های عظیم ذرات، خاصیت عجیبی از نیروی هسته ای قوی را به نمایش می گذارند. این دستگاه های عظیم به ما نشان می دهند که در دماهای خیلی زیاد از قدرت نیروی هسته ای کاسته شده و این امر باعث از بین رفتن تقید کوارک ها و گلئون ها می شود آن ها را تقریباً به ذرات آزاد تبدیل می کند. این در صورتی است که نیروی الکترو ضعیف در دماهای خیلی زیاد رفتاری کاملاً معکوس داشته و بر قدرتش افزوده می شود. این توفیقی است که ما بتوانیم در دماهای خیلی بالا، این دو نیرو را هم ارز با یکدیگر کنیم و به وحدت بزرگ دست یابیم. {۲}
البته این نظریه کاملاً فراگیر نیست زیرا میدان گرانش را هنوز شامل نشده است، اما مسیر است که شاید بتواند در آینده فیزیک را به میدان واحد مورد نظر اینشتین برساند. نظریه گات بیان می کند که عامل افتراق نیروهای چهارگانه، کاهش دمای عالم است و هرچه دما زیادتر شود و انرژی بالاتر رود به اتحاد نیروها نزدیکتر می شویم. با نزدیکتر شدن به این دمای بالا ذرات متفاوتی مانند الکترونها و کوارک ها که اسپین ۱/۲ دارند، همسان تر می شوند. {۳}
مقدار انرژی لازم برای این اتحاد به درستی روشن نیست. اما دست کم این انرژی باید برابر هزار میلیارد میلیارد الکترون ولت باشد. دستگاه های شتابدهنده امروزی می توانند ذراتی با انرژی حدوداً یکصد میلیارد الکترون ولت را در تصادم ذرات ایجاد کنند. اما رسیدن به انرژی که برای ما وحدت میدانها را در آزمایشگاه ها ایجاد کند، در حال حاضر میسر نیست. {۴}
wiki: نظریه وحدت بزرگ