نظریه مقدمیت

[ویکی فقه] نظریه مقدمیت بر قول به مقدمیت ترک ضد خاص در انجام مأموربه، برای اثبات اقتضا در بحث ضدّ اطلاق می شود و در علم اصول فقه کاربرد دارد.
نظریه مقدمیت، مقابل نظریه تلازم بوده و هر دو از نظریات معتقدان اقتضا، در بحث ضد می باشد.
توضیح
کسانی که در بحث ضد خاص اعتقاد دارند امر به شیء مقتضی نهی از ضد خاص آن است از دو راه به اقتضا استدلال نموده اند که یکی از آن دو، مسلک یا نظریه مقدمیت است و استدلال به آن مبتنی بر پذیرش سه مقدمه است:۱. ترک ضد خاص، مقدمه برای فعل مأموربه است؛ برای مثال، ترک نماز ، مقدمه فعل ازاله نجاست از مسجد به شمار می آید؛۲. مقدمه واجب ، واجب است؛ یعنی ترک نماز که مقدمه امر واجب(ازاله نجاست از مسجد) است، خود نیز واجب شمرده می شود.۳. امر به شیء اعم از نفسی و غیری مقتضی نهی از ضد عام آن است؛ یعنی اگر مولا به ترک نماز امر کرد، به خاطر این که ترک نماز مقدمه برای ازاله نجاست است(امر غیری)، این امر بر نهی از ضد عام آن یعنی، انجام نماز، دلالت می کند. معتقدان به عدم اقتضا ، بر هر سه مقدمه ایراد وارد نموده و آن ها را رد کرده اند.