نظریۀ مِرتون (Merton thesis)
نظریه ای برپایۀ این عقیده که توسعۀ علوم، تحت تأثیر شدید نیروهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوده است؛ گسترش عقیدۀ ماکس وبر در مورد وجود ارتباطی قوی بین مذهب پروتستان و ظهور سرمایه داری. این نظریه را رابرت مرتون، جامعه شناس امریکایی، مطرح کرده بود. مرتون، در کتاب علم، فنّاوری و جامعه در انگلستان قرن هفدهم (۱۹۳۸)، ادعا می کرد که در عصری که پژوهش علمی هدفی مستقل تلقی نمی شود، نیازهای خاص در رشته های استخراج معدن، کشتی رانی، و امور نظامی در اولویت قرار می گیرند و قدرت دست آوردهای آن ها در سطحی بسیار والا شناخته می شود. چنین تلاش هایی را می توان برحسب ارزش های پیوریتن ها (پاک دینان) توجیه کرد: کار است که هم در رفاه دیگران و هم در آشکارساختن توانایی خدا در کارهای طبیعت، نقشی بسزا دارد. به نظر می رسد که پژوهش مرتون، که شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به زندگی نامه ها بود، زمینۀ شروع جامعه شناسی علم را فراهم آورده است.
نظریه ای برپایۀ این عقیده که توسعۀ علوم، تحت تأثیر شدید نیروهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بوده است؛ گسترش عقیدۀ ماکس وبر در مورد وجود ارتباطی قوی بین مذهب پروتستان و ظهور سرمایه داری. این نظریه را رابرت مرتون، جامعه شناس امریکایی، مطرح کرده بود. مرتون، در کتاب علم، فنّاوری و جامعه در انگلستان قرن هفدهم (۱۹۳۸)، ادعا می کرد که در عصری که پژوهش علمی هدفی مستقل تلقی نمی شود، نیازهای خاص در رشته های استخراج معدن، کشتی رانی، و امور نظامی در اولویت قرار می گیرند و قدرت دست آوردهای آن ها در سطحی بسیار والا شناخته می شود. چنین تلاش هایی را می توان برحسب ارزش های پیوریتن ها (پاک دینان) توجیه کرد: کار است که هم در رفاه دیگران و هم در آشکارساختن توانایی خدا در کارهای طبیعت، نقشی بسزا دارد. به نظر می رسد که پژوهش مرتون، که شامل تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به زندگی نامه ها بود، زمینۀ شروع جامعه شناسی علم را فراهم آورده است.
wikijoo: نظریه_مرتون