نظریه فطرت

نظریه فطرت یکی از نظریه های مهم در زمینه شناخت شناسی است. بر اساس آن انسان به صورت بالفطره و بدون نیاز به آموزش نسبت به بعضی از مفاهیم و موضوعات شناخت دارد که از جمله مهمترین آن ها می توان به زیبایی، حقیقت جویی و . . . اشاره کرد. این گونه مفاهیم را که بر اساس نظریه فطرت بدون آموزش فهم می شوند اصطلاحاً فطریات می نامند. درباره ماهیت فطریات، توافق اندکی میان مدافعان و مخالفان آن وجود داشته است. دکارت، اندیشه ها و اصول بسیاری را فطری می داند و گاهی پیشنهاد می کند که به واقع تمام اندیشه های ما دست کم به نحو بالقوه فطری باشند. [ ۱] [ ۲]
قبول یا نفی نظریه فطرت بسیاری از حوزه های علوم انسانی را تحت تأثیر قرار می دهد. از جمله هستی شناسی ( ایده آلیسم در مقابل ماده گرایی، اعتقاد به وجود روح قبل از بدن. . . ) ؛ معرفت شناسی ( عقل گرایی در مقابل تجربه گرایی ) ؛ اخلاق ( قبول یا رد حسن و قبح عقلی افعال ) ، زبان شناسی ( فطری بودن یادگیری زبان ) .
تاریخ فلسفه را می توان در نزاع میان عقل گرایان و تجربه گرایان خلاصه کرد، و اهمیت موضوع فطرت این است که بی تردید اثبات و رد این نظریه، رکن مهمی در دو مکتب عقل گرایی و تجربه گرایی است.
لاک ذهن کودک را کاغذ سفیدی می داند که از طریق ابزار حواس می توان هرچه خواست بر آن حک کرد؛ البته به نظر او تعدادی از قوا مانند حافظه و تخیل ذاتی هستند؛ اما تصور ما از این قوا فطری نیست.