نظریه صدق ساز

نظریهٔ صدق ساز ( به انگلیسی: Truthmaker theory ) ِ «شاخه ای از متافیزیک است که روابط بین آنچه صادق است و آنچه را که وجود دارد کاوش می کند. »[ ۱] شهود پشت نظریه صدق ساز این است که صدق وابسته به وجود است. برای نمونه، گفته می شود که تجربه ادراکی ( perceptual experience ) یک درخت سبز رنگ صادق است چون واقعاً یک درخت سبز رنگ وجود دارد؛ ولی اگر درختی وجود نداشته باشد، چنین تجربه ای کاذب است. بنابر این تجربه مورد نظر به خودی خود درستی یا نادرستی را تضمین نمی کند، بلکه به چیز دیگری وابسته است. به بیانی جامع تر، نظریه صدق ساز این تز را مطرح می کند که صدقِ صدق بَران ( truthbearers ) وابسته به وجود صدق سازان ( truthmakers ) است. در مثال بالا، تجربه ادراکی یک صدق بَر است. بسیاری از اشیاء نمایشگر ( representational entities ) مانند باورها، افکار یا ادعاها می توانند نقش صدق بَر را ایفا کنند. مدافعان نظریه صدق سازی دربارهٔ اینکه چه چیزهایی می توانند نقش صدق ساز را ایفا کنند اختلاف نظر دارند؛ دو کاندیدای پرطرفدار وضعیات امور ( states of affairs ) و تروپ ها ( tropes ) هستند.
صدق سازی حداکثری ( truthmaker maximalism ) بر آن است که هر صدقی یک صدق ساز دارد. یک دیدگاه جایگزین صدق سازی اتمی ( truthmaker atomism ) است، این تز که فقط جملات اتمی دارای حقیقت ساز هستند.
یک خلاء صدق سازی ( truthmaker gap ) صدقیست که فاقد صدق ساز باشد. صدق سازی حداکثری بر آن است که خلاءهای صدق سازی وجود ندارد: هر صدقی یک صدق ساز دارد. از سوی دیگر، باورمندان به صدق سازی غیرحداکثری اجازه می دهند که برخی از صدقها فاقد صدق ساز باشند. صدق سازی غیرحداکثری همچنان صدق سازی محسوب می شوند، به این معنا که از شهود اصلی نظریه صدق سازی پیروی می کنند که می گوید صدق به وجود بستگی دارد. [ ۱]
اصول مختلف حاکم بر رابطه صدق سازی ارائه شده است. [ ۱] هدف آنها تصریح شهود ما دربارهٔ نقش و ماهیت صدق سازیست.
اصل استلزام ( entailment principle ) بیانگر این است که اگر شیء e ( به انگلیسی: entity e ) یک صدق ساز برای گزارهٔ p باشد و p گزارهٔ q را نتیجه دهد، e برای q نیز یک صدق ساز است.
اصل عطف ( conjunction principle ) بیانگر این است که اگر شیء e یک صدق ساز برای عطف گزارهٔ p و گزارهٔ q باشد، e برای p نیز یک صدق ساز است.
اصل فصل ( disjunction principle ) بیانگر آن است که اگر شیء e یک صدق ساز برای فصل گزارهٔ p و گزارهٔ q باشد، e یا یک صدق ساز برای p است یا یک صدق ساز برای q.