نظریۀ دومینو (domino theory) اندیشه ای که آیزنهاور، رئیس جمهور وقت امریکا، در ۱۹۵۴ رایج کرد مبنی بر این که اگر کشوری تحت حاکمیت کمونیسم درآید، کشورهای همسایه نیز احتمالاً به کمونیسم تن در می دهند. نظریۀ دومینو که در امریکا و استرالیا در توجیه دخالت در آسیای جنوب شرقی به کار می رفت، در اشاره به دخالت امریکا در امریکای مرکزی نیز به آن استناد شده است.
تئوری دومینو از دهه ۱۹۵۰ تا دهه ۱۹۸۰ تئوری بسیار مهم و حساسی بود، بر این باور که زمانی که یک کشور در منطقه ای از جهان تحت نفوذ کمونیسم قرار می گیرد کشورهای اطراف هم مانند ویژگی دومینو آن را دنبال می کنند. تئوری دومینو در طول جنگ سرد به منظور توجیه نیاز به مداخله آمریکا در سراسر جهان و محقق شدن این امر با مدیریت ایالات متحده به طور مستمر به کار بسته شد. ... [مشاهده متن کامل]
هر چند رئیس جمهور دوایت آیزنهاور هرگز به صورت مستقیم از اصطلاح تئوری دومینو استفاده نکرد اما در یک کنفرانس خبری در ۷ آوریل ۱۹۵۴ زمانی که به کمونیسم در منطقه هند و چین ( ویتنام ) اشاره می کرد این تئوری را مطرح کرد: در نهایت، توجه و دیدگاه گسترده تری خواهید داشت که قطعاً بدین موضوع اشاره دارد که آن را اصل «ریزش دومینو» می نامید. شما یک ردیف از چیدمان مهره های دومینو را دارید و به اولین مهره ضربه می زنید، و چیزی که برای مهره آخر اتفاق می افتد قطعاً حقیقتی ست که بسیار سریع رخ خواهد داد. پس شما می توانید شروع به جدا کردن مهره ها کنید که عمیق ترین مداخلات را در پی خواهد داشت. با وجود آنکه اصطلاح تئوری دومینو در آغاز تنها برای کشورهای خاور دور چون چین و اندونزی مطرح شده بود اما طی دهه های پس از آن تاکنون در عرصه سیاست جهانی این نوع دیدگاه برای تمام مرزهای شوروی به ویژه در خاورمیانه به کار برده شده است. در جنگ ویتنام شکست کشورهای متحد با ویتنام جنوبی همچون ایالات متحده، به عنوان نقطه آگاهی جهانی نسبت به ویژگی دومینوی کمونیسم شوروی و پیروزی ایالات متحده شناخته شد و سال ها بعد با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، خروج کشورهای پساشوروی از این اتحاد طی سال های ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ به عنوان نقطه پایانی جنگ سرد شناخته شد. پانزده سال بعد، هم زمان با آغاز جریان انقلاب نارنجی اکراین طی سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶، بر سر اینکه ناکامی جهت گیری سرمایه داری روسیه طی دهه ۱۹۹۰ موجب شده است تا سیاست های مداخله گرانهٔ ولادیمیر پوتین و روسیه از سر گرفته شود گمانه زنی شد. ۱۰ سال بعد هم زمان با رویداد انقلاب ۲۰۱۴ اکراین الحاق کریمه رخ داد و جمهوری خودمختار کریمه شکل گرفت. هم زمان طی سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ فعالان سرشناس کمونیست فارسی زبان اتهامات متعدد بی اساس و سنگینی را به صورت گسترده به شخصیت های مدنی ایرانی چون شیرین عبادی وارد کردند. طی سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ شایعه تحصیل علی خامنه ای در دانشگاه دوستی خلق روسیه توسط رسانه های دولتی و رسمی روسیه منتشر شد که در رسانه ها و منابع کتابخانه ای غربی بازتاب داشت و منجر به تیره تر شدن روابط ایران و غرب در مذاکرات هسته ای می شد. در روز اعلام نهایی برنامه جامع اقدام مشترک عدم حضور وزیر امور خارجه روسیه در مقابل پرچم کشورش، توسط شبکه بی بی سی فارسی با عنوان احتمال نارضایتی مطرح شد. مداخله نظامی روسیه در جنگ داخلی سوریه تحت عنوان مبارزه با داعش و تروریسم، با بمب باران مناطق مسکونی و غیر تروریستی و تلفات غیرنظامی بسیاری همراه بود که مورد انتقاد جهانی قرار گرفت. بسیاری از این مناطق بمب باران شده از مخالفان بشار اسد - که روسیه از او حمایت می کند - بودند. پیش تر در کشورهای پساشوروی آسیای مرکزی و میانه مانند تاجیکستان و افغانستان نیز رویدادهای همگام با کمونیسم مانند تغییر خط رسمی زبان فارسی تاجیکی از خط فارسی به خط سیریلیک که مناسب زبان فارسی نیست و موجب شکاف بین فارسی زبانان می شود نیز رخ داده بود.
