در شیمی، نظریه اوربیتال مولکولی مرزی ( به انگلیسی: Frontier molecular orbital theory ) در واقع استفاده از نظریه اوربیتال مولکولی ( به انگلیسی: Molecular orbital theory ) برای بررسی و پیش بینی نوع محصولات واکنش های آلی از طریق توصیف بالاترین اوربیتال های مولکولی پرشده و پایین ترین اوربیتال های مولکولی پرنشده ( به ترتیب، موسوم به HOMO و LUMO ) است
در سال ۱۹۵۲، کنیچی فوکویی شیمی دان ژاپنی، مقاله ای با عنوان « تئوری مولکولیِ واکنش پذیری در هیدروکربن های آروماتیک» را در مجله فیزیک شیمیایی ( به انگلیسی: Journal of Chemical Physics ) منتشر کرد. [ ۱] اگرچه مقاله او در آن زمان بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، اما بعداً او جایزه نوبل شیمی را با روالد هافمن به خاطر کار خود در زمینه سازوکار واکنش ها به اشتراک گذاشت. هافمن برروی ایجاد مجموعه ای از چهار دسته واکنش پری سیکلی در شیمی آلی بر اساس تقارن اوربیتالی تمرکز کرد. او در این مسیر با رابرت برنز وودوارد همکاری کرد که این همکاری در نهایت منجر به ارائه مجموعه ای تحت عنوان «بقای تقارن اوربیتالی ( به انگلیسی: The Conservation of Orbital Symmetry ) » شد.
تحقیقات فوکویی به صورت متمرکز برروی نوع اثر بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده ( به انگلیسی: Highest occupied molecular orbital ) و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ( به انگلیسی: Lowest unoccupied molecular orbital ) بر سازوکار واکنش ها بود که در نهایت منجر به نظریه ای شد که امروز با نام نظریه اوربیتال مولکولی مرزی شناخته می شود. او با کمک بررسی این تعاملات، درک بهتر قوانین وودوارد–هافمن را ممکن ساخت.
فوکویی دریافت که با بررسی اوربیتال های مرزی ( بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ) ، می توان تقریب خوبی برای واکنش پذیری پیدا کرد. در زمان برهم کنش دو مولکول، با کمک نظریه اوربیتال مولکولی مرزی، سه مشاهده اصلی زیر به دست می آید که اساس یافته های فوکویی را تشکیل دادند:
• اوربیتال های پرشده از مولکول های متفاوت، یکدیگر را دفع می کنند.
• بارهای مثبت یک مولکول بارهای منفی موجود بر روی مولکول دیگر را جذب می کنند.
• اوربیتال های پرشده از یک مولکول و اوربیتال های خالی مولکول دیگر ( خصوصاً دو مورد بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ) با یکدیگر برهم کنش می کنند و موجب جذب یکدیگر می شوند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر سال ۱۹۵۲، کنیچی فوکویی شیمی دان ژاپنی، مقاله ای با عنوان « تئوری مولکولیِ واکنش پذیری در هیدروکربن های آروماتیک» را در مجله فیزیک شیمیایی ( به انگلیسی: Journal of Chemical Physics ) منتشر کرد. [ ۱] اگرچه مقاله او در آن زمان بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، اما بعداً او جایزه نوبل شیمی را با روالد هافمن به خاطر کار خود در زمینه سازوکار واکنش ها به اشتراک گذاشت. هافمن برروی ایجاد مجموعه ای از چهار دسته واکنش پری سیکلی در شیمی آلی بر اساس تقارن اوربیتالی تمرکز کرد. او در این مسیر با رابرت برنز وودوارد همکاری کرد که این همکاری در نهایت منجر به ارائه مجموعه ای تحت عنوان «بقای تقارن اوربیتالی ( به انگلیسی: The Conservation of Orbital Symmetry ) » شد.
تحقیقات فوکویی به صورت متمرکز برروی نوع اثر بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده ( به انگلیسی: Highest occupied molecular orbital ) و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ( به انگلیسی: Lowest unoccupied molecular orbital ) بر سازوکار واکنش ها بود که در نهایت منجر به نظریه ای شد که امروز با نام نظریه اوربیتال مولکولی مرزی شناخته می شود. او با کمک بررسی این تعاملات، درک بهتر قوانین وودوارد–هافمن را ممکن ساخت.
فوکویی دریافت که با بررسی اوربیتال های مرزی ( بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ) ، می توان تقریب خوبی برای واکنش پذیری پیدا کرد. در زمان برهم کنش دو مولکول، با کمک نظریه اوربیتال مولکولی مرزی، سه مشاهده اصلی زیر به دست می آید که اساس یافته های فوکویی را تشکیل دادند:
• اوربیتال های پرشده از مولکول های متفاوت، یکدیگر را دفع می کنند.
• بارهای مثبت یک مولکول بارهای منفی موجود بر روی مولکول دیگر را جذب می کنند.
• اوربیتال های پرشده از یک مولکول و اوربیتال های خالی مولکول دیگر ( خصوصاً دو مورد بالاترین اوربیتال مولکولی پرشده و پایین ترین اوربیتال مولکولی پرنشده ) با یکدیگر برهم کنش می کنند و موجب جذب یکدیگر می شوند.
