[ویکی فقه] نظریات وضع به آرای اصولیون درباره حقیقت رابطه لفظ و معنا اطلاق می شود و در علم اصول فقه کاربرد دارد.
نظریات وضع، دیدگاه ها و نظریه هایی است که در مورد حقیقت وضع (نوع رابطه بین لفظ و معنا) و واضع الفاظ ، از سوی علما ابراز می شود.
پیوند میان الفاظ و معانی
بدون تردید، میان الفاظ و معانی پیوندی تنگاتنگ وجود دارد، به گونه ای که با شنیدن هر لفظی، معنای مخصوصی به ذهن تبادر می کند، اما در مورد حقیقت آن، دیدگاه هایی وجود دارد؛ برخی مانند سلیمان بن عباد صیمری معتقدند این ارتباط ذاتی است؛ یعنی چه واضع و اعتبار کننده ای باشد و چه نباشد، از هر لفظی، معنای مخصوص آن به ذهن می آید. اما مشهور معتقدند دلالت الفاظ بر معانی خود، تابع وضع واضع است؛ از این رو، عالمان منطق ، دلالت الفاظ بر معانی را از نوع دلالت وضعیه ، مقابل دلالت عقلی و طبعی، دانسته اند. البته کسانی که تابعیت دلالت الفاظ را از معانی به کمک وضع واضع می دانند در منشأ وضع و این که واضع حقیقی کیست، اختلاف دارند؛ عده ای همانند مرحوم «نایینی» به الهی بودن وضع اعتقاد دارند، اما مشهور علما، به بشری بودن وضع معتقد هستند.
دیدگاه های مشهور
البته مشهور نیز دو دیدگاه دارند:۱. گروهی واضع اولی هر لغتی را فرد خاصی می دانند؛ برای مثال، می گویند:واضع لغت عرب «یعرب بن قحطان» می باشد.۲. عده ای معتقدند واضع اولیه، فرد یا گروهی مشخص نیست، بلکه همه مردمان نخستین، واضع اولیه هستند.
نظریات وضع، دیدگاه ها و نظریه هایی است که در مورد حقیقت وضع (نوع رابطه بین لفظ و معنا) و واضع الفاظ ، از سوی علما ابراز می شود.
پیوند میان الفاظ و معانی
بدون تردید، میان الفاظ و معانی پیوندی تنگاتنگ وجود دارد، به گونه ای که با شنیدن هر لفظی، معنای مخصوصی به ذهن تبادر می کند، اما در مورد حقیقت آن، دیدگاه هایی وجود دارد؛ برخی مانند سلیمان بن عباد صیمری معتقدند این ارتباط ذاتی است؛ یعنی چه واضع و اعتبار کننده ای باشد و چه نباشد، از هر لفظی، معنای مخصوص آن به ذهن می آید. اما مشهور معتقدند دلالت الفاظ بر معانی خود، تابع وضع واضع است؛ از این رو، عالمان منطق ، دلالت الفاظ بر معانی را از نوع دلالت وضعیه ، مقابل دلالت عقلی و طبعی، دانسته اند. البته کسانی که تابعیت دلالت الفاظ را از معانی به کمک وضع واضع می دانند در منشأ وضع و این که واضع حقیقی کیست، اختلاف دارند؛ عده ای همانند مرحوم «نایینی» به الهی بودن وضع اعتقاد دارند، اما مشهور علما، به بشری بودن وضع معتقد هستند.
دیدگاه های مشهور
البته مشهور نیز دو دیدگاه دارند:۱. گروهی واضع اولی هر لغتی را فرد خاصی می دانند؛ برای مثال، می گویند:واضع لغت عرب «یعرب بن قحطان» می باشد.۲. عده ای معتقدند واضع اولیه، فرد یا گروهی مشخص نیست، بلکه همه مردمان نخستین، واضع اولیه هستند.
wikifeqh: نظریات_وضع