نِظام الدّولۀ مراغه ای ( ـ۱۲۸۳ق)
(لقب حسین خان مقدم مراغه ای) دولتمرد ایرانی دورۀ قاجار، از اعقاب آقاخان مقدم قراباغی، سرکردۀ طایفۀ اوتوزایکی و حاکم مراغه در روزگار شاه عباس اول و شاه صفی صفوی. حسین خان در جنگ دوم ایران و روس فرماندهی بخشی از سپاه ایران را داشت و در سایۀ لیاقت های خود و مساعدت های محمدخان امیرنظام زنگنه، آجودان باشی (قائم مقام فرماندهی) سپاه عباس میرزای ولیعهد شد. در پادشاهی محمدشاه، آجودان باشی سپاه آذربایجان شد و در ۱۲۵۴ق در جریان عزیمت محمدشاه به هرات، درجۀ سرتیپی گرفت. در جمادی الآخر ۱۲۵۴ق با عنوان آجودان باشی کل عساکر و ایلچی کبیر، برای حل اختلافات ایران و انگلیس بر سر مسئله هرات و تسلیت فوت ویلیام چهارم (۱۸۳۷) و تهنیت جلوس ملکه ویکتوریا و همچنین گفتگو با دولت های اتریش و فرانسه عازم اروپا شد و پس از مذاکره با مترنیخ، امپراتور اتریش، در محرم سال ۱۲۵۵ق به فرانسه رفت و با وزیر خارجه و همچنین لوئی فیلیپ، پادشاه فرانسه، دیدار کرد. دولت انگلیس سفارت او را نپذیرفته بود و حسین خان ناگزیر به عنوان مسافر وارد لندن شد و با وساطت سرگور اوزلی در جمادی الاول همان سال با لرد پالمرستون ملاقات کرد و بدون حصول نتیجه ای به پاریس بازگشت و به اتفاق کنت دوسوسی سفیر فرانسه در ایران و چند متخصص نظامی فرانسوی به ایران آمد. در ۱۲۵۸ق حاکم یزد شد و قنات های خضرآباد و حسین آباد را در ناحیه نه گنبد دایر کرد. در ۱۲۶۰ق با لقب صاحب اختیار به حکومت فارس منصوب شد و در ۱۲۶۲ق لقب نظام الدوله گرفت. به دستور او، علی محمد باب را در بوشهر دستگیر کردند و به شیراز آوردند و پس از مواجهه با علمای شیراز او را به زندان انداختند. در ۱۲۶۴ق و پس از انتشار خبر مرگ محمدشاه، با شورش مردم شیراز و مخالفت های علی اکبرخان قوام الملک و محمد قلی خان ایل بیگی قشقایی روبرو شد و پس از چند روز جنگ و جدل، به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر از حکومت برکنار شد و به تهران آمد. در ۱۲۷۵ق، امیر تومان شد و در ۱۲۷۶ق به عضویت مجلس مصلحت خانه دولتی درآمد.
(لقب حسین خان مقدم مراغه ای) دولتمرد ایرانی دورۀ قاجار، از اعقاب آقاخان مقدم قراباغی، سرکردۀ طایفۀ اوتوزایکی و حاکم مراغه در روزگار شاه عباس اول و شاه صفی صفوی. حسین خان در جنگ دوم ایران و روس فرماندهی بخشی از سپاه ایران را داشت و در سایۀ لیاقت های خود و مساعدت های محمدخان امیرنظام زنگنه، آجودان باشی (قائم مقام فرماندهی) سپاه عباس میرزای ولیعهد شد. در پادشاهی محمدشاه، آجودان باشی سپاه آذربایجان شد و در ۱۲۵۴ق در جریان عزیمت محمدشاه به هرات، درجۀ سرتیپی گرفت. در جمادی الآخر ۱۲۵۴ق با عنوان آجودان باشی کل عساکر و ایلچی کبیر، برای حل اختلافات ایران و انگلیس بر سر مسئله هرات و تسلیت فوت ویلیام چهارم (۱۸۳۷) و تهنیت جلوس ملکه ویکتوریا و همچنین گفتگو با دولت های اتریش و فرانسه عازم اروپا شد و پس از مذاکره با مترنیخ، امپراتور اتریش، در محرم سال ۱۲۵۵ق به فرانسه رفت و با وزیر خارجه و همچنین لوئی فیلیپ، پادشاه فرانسه، دیدار کرد. دولت انگلیس سفارت او را نپذیرفته بود و حسین خان ناگزیر به عنوان مسافر وارد لندن شد و با وساطت سرگور اوزلی در جمادی الاول همان سال با لرد پالمرستون ملاقات کرد و بدون حصول نتیجه ای به پاریس بازگشت و به اتفاق کنت دوسوسی سفیر فرانسه در ایران و چند متخصص نظامی فرانسوی به ایران آمد. در ۱۲۵۸ق حاکم یزد شد و قنات های خضرآباد و حسین آباد را در ناحیه نه گنبد دایر کرد. در ۱۲۶۰ق با لقب صاحب اختیار به حکومت فارس منصوب شد و در ۱۲۶۲ق لقب نظام الدوله گرفت. به دستور او، علی محمد باب را در بوشهر دستگیر کردند و به شیراز آوردند و پس از مواجهه با علمای شیراز او را به زندان انداختند. در ۱۲۶۴ق و پس از انتشار خبر مرگ محمدشاه، با شورش مردم شیراز و مخالفت های علی اکبرخان قوام الملک و محمد قلی خان ایل بیگی قشقایی روبرو شد و پس از چند روز جنگ و جدل، به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر از حکومت برکنار شد و به تهران آمد. در ۱۲۷۵ق، امیر تومان شد و در ۱۲۷۶ق به عضویت مجلس مصلحت خانه دولتی درآمد.
wikijoo: نظام_الدوله_مراغه_ای