[ویکی فقه] نظارت بر بنی اسرائیل (قرآن). خداوند بر همه اعمال بندگان خود نظارت دارد و هیچ چیزی از او پوشیده نیست. بر این مساله در آیات متعدد تاکید شده و این مقاله درباره نظارت خدا بر اعمال قوم بنی اسرائیل می باشد.
نظارت دقیق و همه جانبه خداوند بر اعمال و رفتار بنی اسرائیل:«ثم قست قلوبکم من بعد ذلک فهی کالحجارة او اشد قسوة و ان من الحجارة لما یتفجر منه الانهـر و ان منها لما یشقق فیخرج منه الماء و ان منها لما یهبط من خشیة الله و ما الله بغـفل عما تعملون.» «سپس دلهای شما بعد از این (واقعه) سخت گردید همانند سنگ یا سخت تر از آن چرا که از برخی سنگها جویهایی بیرون می زند و پاره ای از آنها می شکافد و آب از آن خارج می شود و برخی از آنها از بیم خدا فرو می ریزد و خدا از آنچه می کنید غافل نیست.» آیه مورد بحث به مساله قساوت و سنگدلی بنی اسرائیل پرداخته و می گوید: بعد از این ماجراها و دیدن این گونه آیات و معجزات و عدم تسلیم در برابر آنها دلهای شما سخت شد همچون سنگ یا سختتر" (ثم قست قلوبکم من بعد ذلک فهی کالحجارة او اشد قسوة). چرا که" پاره ای از سنگها می شکافد و از آن نهرها جاری می شود" (و ان من الحجارة لما یتفجر منه الانهار). یا لا اقل" بعضی از آنها شکاف می خورد و قطرات آب از آن تراوش می نماید" (و ان منها لما یشقق فیخرج منه الماء). و گاه" پاره ای از آنها (از فراز کوه) از خوف خدا فرو می افتد" (و ان منها لما یهبط من خشیة الله). اما دلهای شما از این سنگها نیز سخت تر است، نه چشمه عواطف و علمی از آن می جوشد و نه قطرات محبتی از آن تراوش می کند و نه هرگز از خوف خدا می طپد.و در آخرین جمله می فرماید: " خداوند از آنچه انجام می دهید غافل نیست" (و ما الله بغافل عما تعملون). و این تهدیدی است سربسته برای این جمعیت بنی اسرائیل و تمام کسانی که خط آنها را ادامه می دهند.
انحراف و غرور بنی اسرائیل
«و حسبوا الا تکون فتنة فعموا و صموا ثم تاب الله علیهم ثم عموا و صموا کثیر منهم و الله بصیر بما یعملون.» «و پنداشتند کیفری در کار نیست پس کور و کر شدند سپس خدا توبه آنان را پذیرفت باز بسیاری از ایشان کور و کر شدند و خدا به آنچه انجام می دهند بیناست.» آنها گمان می کردند که بلا و مجازاتی دامانشان را نخواهد گرفت و همانطور که در آیات دیگر تصریح شده، خود را یک نژاد برتر می پنداشتند و به عنوان فرزندان خدا از خود یاد می کردند! (و حسبوا الا تکون فتنة). سرانجام این غرور خطرناک و خود برتربینی همانند پرده ای بر چشم و گوش آنها افتاد و به خاطر آن" از دیدن آیات خدا نابینا و از شنیدن کلمات حق، کر شدند"! (فعموا و صموا) اما به هنگامی که نمونه هایی از مجازات های الهی و سرانجام شوم اعمال خود را مشاهده کردند، پشیمان گشتند و توبه کردند و متوجه شدند که تهدیدهای الهی جدی است و آنها هرگز یک نژاد برتر نیستند، خداوند نیز توبه آنها را پذیرفت (ثم تاب الله علیهم). ولی این بیداری و ندامت و پشیمانی دیری نپائید باز طغیان و سرکشی و پشت پا زدن به حق و عدالت شروع شد و دیگر با پرده های غفلت که از آثار فرو رفتن در گناه است بر چشم و گوش آنها افکنده شد" و باز از دیدن آیات حق نابینا و از شنیدن سخنان حق کر شدند" و این حالت، بسیاری از آنها را فرا گرفت (ثم عموا و صموا کثیر منهم). بعضی از مفسران عقیده دارند این دو جمله (فعموا و صموا ثم تاب الله علیهم ثم عموا و صموا کثیر منهم) اشاره به دو سرگذشت مختلف می باشد که برای بنی اسرائیل واقع شد، یکی به هنگام حمله مردم بابل و دیگر به هنگام حمله ایرانیان و رومیان، که قرآن در آغاز سوره بنی اسرائیل اشاره کوتاهی به آن کرده است.این احتمال نیز هست که آنها مکرر بر مکرر گرفتار این حالت شدند و نتائج شوم کارهای خود را که می دیدند توبه می کردند و باز هم توبه را می شکستند، نه اینکه فقط دو بار تکرار شد.و در پایان آیه، با یک جمله کوتاه و پر معنی می گوید: " خداوند هیچگاه از اعمال آنها غافل نبوده و تمام کارهایی را که انجام می دهند می بیند" (و الله بصیر بما یعملون). خدای تعالی آیه شریفه را با جمله: " و الله بصیر بما یعملون" ختم می فرماید تا بفهماند خدا را نمی توان به خود قیاس کرد، آری وقتی که کسی در حق دیگری خوبی و احسان کند عمل وی معمولا در برابر چشم آن شخص پرده ای می شود که بدی های او را نبیند و دوستش دارد. و لیکن خداوند اینطور نیست، بینایی است که هیچ چیزی او را از دیدن حقیقت باز نمی دارد.
نظارت دقیق و همه جانبه خداوند بر اعمال و رفتار بنی اسرائیل:«ثم قست قلوبکم من بعد ذلک فهی کالحجارة او اشد قسوة و ان من الحجارة لما یتفجر منه الانهـر و ان منها لما یشقق فیخرج منه الماء و ان منها لما یهبط من خشیة الله و ما الله بغـفل عما تعملون.» «سپس دلهای شما بعد از این (واقعه) سخت گردید همانند سنگ یا سخت تر از آن چرا که از برخی سنگها جویهایی بیرون می زند و پاره ای از آنها می شکافد و آب از آن خارج می شود و برخی از آنها از بیم خدا فرو می ریزد و خدا از آنچه می کنید غافل نیست.» آیه مورد بحث به مساله قساوت و سنگدلی بنی اسرائیل پرداخته و می گوید: بعد از این ماجراها و دیدن این گونه آیات و معجزات و عدم تسلیم در برابر آنها دلهای شما سخت شد همچون سنگ یا سختتر" (ثم قست قلوبکم من بعد ذلک فهی کالحجارة او اشد قسوة). چرا که" پاره ای از سنگها می شکافد و از آن نهرها جاری می شود" (و ان من الحجارة لما یتفجر منه الانهار). یا لا اقل" بعضی از آنها شکاف می خورد و قطرات آب از آن تراوش می نماید" (و ان منها لما یشقق فیخرج منه الماء). و گاه" پاره ای از آنها (از فراز کوه) از خوف خدا فرو می افتد" (و ان منها لما یهبط من خشیة الله). اما دلهای شما از این سنگها نیز سخت تر است، نه چشمه عواطف و علمی از آن می جوشد و نه قطرات محبتی از آن تراوش می کند و نه هرگز از خوف خدا می طپد.و در آخرین جمله می فرماید: " خداوند از آنچه انجام می دهید غافل نیست" (و ما الله بغافل عما تعملون). و این تهدیدی است سربسته برای این جمعیت بنی اسرائیل و تمام کسانی که خط آنها را ادامه می دهند.
انحراف و غرور بنی اسرائیل
«و حسبوا الا تکون فتنة فعموا و صموا ثم تاب الله علیهم ثم عموا و صموا کثیر منهم و الله بصیر بما یعملون.» «و پنداشتند کیفری در کار نیست پس کور و کر شدند سپس خدا توبه آنان را پذیرفت باز بسیاری از ایشان کور و کر شدند و خدا به آنچه انجام می دهند بیناست.» آنها گمان می کردند که بلا و مجازاتی دامانشان را نخواهد گرفت و همانطور که در آیات دیگر تصریح شده، خود را یک نژاد برتر می پنداشتند و به عنوان فرزندان خدا از خود یاد می کردند! (و حسبوا الا تکون فتنة). سرانجام این غرور خطرناک و خود برتربینی همانند پرده ای بر چشم و گوش آنها افتاد و به خاطر آن" از دیدن آیات خدا نابینا و از شنیدن کلمات حق، کر شدند"! (فعموا و صموا) اما به هنگامی که نمونه هایی از مجازات های الهی و سرانجام شوم اعمال خود را مشاهده کردند، پشیمان گشتند و توبه کردند و متوجه شدند که تهدیدهای الهی جدی است و آنها هرگز یک نژاد برتر نیستند، خداوند نیز توبه آنها را پذیرفت (ثم تاب الله علیهم). ولی این بیداری و ندامت و پشیمانی دیری نپائید باز طغیان و سرکشی و پشت پا زدن به حق و عدالت شروع شد و دیگر با پرده های غفلت که از آثار فرو رفتن در گناه است بر چشم و گوش آنها افکنده شد" و باز از دیدن آیات حق نابینا و از شنیدن سخنان حق کر شدند" و این حالت، بسیاری از آنها را فرا گرفت (ثم عموا و صموا کثیر منهم). بعضی از مفسران عقیده دارند این دو جمله (فعموا و صموا ثم تاب الله علیهم ثم عموا و صموا کثیر منهم) اشاره به دو سرگذشت مختلف می باشد که برای بنی اسرائیل واقع شد، یکی به هنگام حمله مردم بابل و دیگر به هنگام حمله ایرانیان و رومیان، که قرآن در آغاز سوره بنی اسرائیل اشاره کوتاهی به آن کرده است.این احتمال نیز هست که آنها مکرر بر مکرر گرفتار این حالت شدند و نتائج شوم کارهای خود را که می دیدند توبه می کردند و باز هم توبه را می شکستند، نه اینکه فقط دو بار تکرار شد.و در پایان آیه، با یک جمله کوتاه و پر معنی می گوید: " خداوند هیچگاه از اعمال آنها غافل نبوده و تمام کارهایی را که انجام می دهند می بیند" (و الله بصیر بما یعملون). خدای تعالی آیه شریفه را با جمله: " و الله بصیر بما یعملون" ختم می فرماید تا بفهماند خدا را نمی توان به خود قیاس کرد، آری وقتی که کسی در حق دیگری خوبی و احسان کند عمل وی معمولا در برابر چشم آن شخص پرده ای می شود که بدی های او را نبیند و دوستش دارد. و لیکن خداوند اینطور نیست، بینایی است که هیچ چیزی او را از دیدن حقیقت باز نمی دارد.
wikifeqh: نظارت_بر_بنی_اسرائیل_(قرآن)