[ویکی نور] «نشأة المدینة العربیة الاسلامیة الکوفة»، تألیف هشام جعیط نویسنده، مورخ و متفکر تونسی به زبان عربی است. نویسنده در این اثر تاریخ کوفه را از زمان فتح عراق و تأسیس آن مطالعه و آن را از جنبه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با تأمل در مراکز مهم تمدنی مشرق زمین و تأثیرات آنها در ایجاد این شهر مورد بررسی قرار داده است.
نویسنده کتاب را بدون هیچ مقدمه ای آغاز و آن را در هفت باب تدوین کرده است. مطالب هر یک از ابواب در چندین بخش تنظیم شده که در گزارش محتوا به آنها پرداخته خواهد شد. در انتهای اثر نیز پس از یک خاتمه کوتاه در دو بخش الحاقی، جایگاه کوفه در تاریخ اسلام و سیاست و ایدئولوژی و فرهنگ این شهر و همچنین تاریخچه حضور «قبایل یمنی» در کوفه و نقش فرهنگی و تمدنی آنها تبیین شده است.
باب اول: نویسنده در ابتدای کتاب به تاریخ ایجاد کوفه در سال 17 هجری/ 638 میلادی و ارتباط تنگاتنگ تأسیس این شهر با فتح عراق توجه داده است. وضعیت عراق پیش از فتح اسلامی و رویداد قادسیه که سرنوشت مسلمانان و ایرانیان را تغییر داد، از دیگر مطالب این باب است. مسلمین با فتح ایران ساسانی در پایان بخشیدن به دوران شاهنشاهی کهنسال ساسانی، وارث تمدن و فرهنگی غنی و بی سابقه گردیدند؛ قادسیه در عین حال نقطه بر خورد فرهنگ اسلامی با تمدن ایرانی بود. در بخشی از این باب اسامی قبایلی که واقعه قادسیه را مشاهده کرده اند و تعداد مردان آنها و تقسیمات قبیله در جدولی ارائه شده است. اعراب پس از واقعه قادسیه به سوی مدائن حرکت کرده و بر این شهر تسلط یافتند. بخش نهایی این باب به چگونگی ایجاد کوفه و موقعیت جغرافیایی آن اختصاص یافته است.
باب دوم: در این باب از کتاب به یک سؤال پاسخ داده شده است: آیا کوفه تنها یک شهر نظامی یا یک شهر حقیقی بوده است؟ این مسئله با ترسیم نقشه های از بازارها به عنوان عنصر اساسی در شهرسازی تبیین شده است. مسجد و قصر دو مکانی مهمی هستند که در این نقشه دیده می شوند. نقشه جغرافیایی قبایل این شهر بر حسب روایت سیف بن عمر از دیگر بخش های قابل توجه این باب است.
هشام جعیط با استناد به این متون و با احتیاط ویژه خود می نویسد: «سه عنصر به فضای کوفه ابتدایی شکل می دهند: نخست منطقه وسیع مرکزی که منطقه ای است، مذهبی و سیاسی؛ شامل مسجد و قصر، مرکز تجمع امت و مقر فرماندهی. در فراسوی این منطقه زمین های محل سکونت قبایل (خطط) که حول این هسته مرکزی، مرزبندی شده و مشخص - که گویی فضایی است مقدس- قرار گرفته اند. در مرحله سوم که یک عنصر در جداکننده و آمد و شدی (مناهج) وجود دارد و به سهم قبال فردیت می بخشد و تجمع هر چه سریع تر مقاتله را در فضای وسیع مرکز امکان پذیر می کند. مسلماً باید پیرامون مبانی اولیه چنین چشماندازی از خود سؤال کرد؛ اما تردیدی نیست که ابتدا باید وجود و حقیقت این چشم انداز را دقیقاً مشخص ساخت».
نویسنده کتاب را بدون هیچ مقدمه ای آغاز و آن را در هفت باب تدوین کرده است. مطالب هر یک از ابواب در چندین بخش تنظیم شده که در گزارش محتوا به آنها پرداخته خواهد شد. در انتهای اثر نیز پس از یک خاتمه کوتاه در دو بخش الحاقی، جایگاه کوفه در تاریخ اسلام و سیاست و ایدئولوژی و فرهنگ این شهر و همچنین تاریخچه حضور «قبایل یمنی» در کوفه و نقش فرهنگی و تمدنی آنها تبیین شده است.
باب اول: نویسنده در ابتدای کتاب به تاریخ ایجاد کوفه در سال 17 هجری/ 638 میلادی و ارتباط تنگاتنگ تأسیس این شهر با فتح عراق توجه داده است. وضعیت عراق پیش از فتح اسلامی و رویداد قادسیه که سرنوشت مسلمانان و ایرانیان را تغییر داد، از دیگر مطالب این باب است. مسلمین با فتح ایران ساسانی در پایان بخشیدن به دوران شاهنشاهی کهنسال ساسانی، وارث تمدن و فرهنگی غنی و بی سابقه گردیدند؛ قادسیه در عین حال نقطه بر خورد فرهنگ اسلامی با تمدن ایرانی بود. در بخشی از این باب اسامی قبایلی که واقعه قادسیه را مشاهده کرده اند و تعداد مردان آنها و تقسیمات قبیله در جدولی ارائه شده است. اعراب پس از واقعه قادسیه به سوی مدائن حرکت کرده و بر این شهر تسلط یافتند. بخش نهایی این باب به چگونگی ایجاد کوفه و موقعیت جغرافیایی آن اختصاص یافته است.
باب دوم: در این باب از کتاب به یک سؤال پاسخ داده شده است: آیا کوفه تنها یک شهر نظامی یا یک شهر حقیقی بوده است؟ این مسئله با ترسیم نقشه های از بازارها به عنوان عنصر اساسی در شهرسازی تبیین شده است. مسجد و قصر دو مکانی مهمی هستند که در این نقشه دیده می شوند. نقشه جغرافیایی قبایل این شهر بر حسب روایت سیف بن عمر از دیگر بخش های قابل توجه این باب است.
هشام جعیط با استناد به این متون و با احتیاط ویژه خود می نویسد: «سه عنصر به فضای کوفه ابتدایی شکل می دهند: نخست منطقه وسیع مرکزی که منطقه ای است، مذهبی و سیاسی؛ شامل مسجد و قصر، مرکز تجمع امت و مقر فرماندهی. در فراسوی این منطقه زمین های محل سکونت قبایل (خطط) که حول این هسته مرکزی، مرزبندی شده و مشخص - که گویی فضایی است مقدس- قرار گرفته اند. در مرحله سوم که یک عنصر در جداکننده و آمد و شدی (مناهج) وجود دارد و به سهم قبال فردیت می بخشد و تجمع هر چه سریع تر مقاتله را در فضای وسیع مرکز امکان پذیر می کند. مسلماً باید پیرامون مبانی اولیه چنین چشماندازی از خود سؤال کرد؛ اما تردیدی نیست که ابتدا باید وجود و حقیقت این چشم انداز را دقیقاً مشخص ساخت».
wikinoor: نشأة_المدینة_العربیة_الإسلامیة_الکوفة
[ویکی فقه] نشاه المدینه العربیه الاسلامیه الکوفه (کتاب). «نشاة المدینة العربیة الاسلامیة الکوفه»، تالیف هشام جعیط نویسنده، مورخ و متفکر تونسی به زبان عربی است. نویسنده در این اثر تاریخ کوفه را از زمان فتح عراق و تاسیس آن مطالعه و آن را از جنبه های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با تامل در مراکز مهم تمدنی مشرق زمین و تاثیرات آنها در ایجاد این شهر مورد بررسی قرار داده است.
نویسنده کتاب را بدون هیچ مقدمه ای آغاز و آن را در هفت باب تدوین کرده است. مطالب هر یک از ابواب در چندین بخش تنظیم شده که در گزارش محتوا به آنها پرداخته خواهد شد. در انتهای اثر نیز پس از یک خاتمه کوتاه در دو بخش الحاقی، جایگاه کوفه در تاریخ اسلام و سیاست و ایدئولوژی و فرهنگ این شهر و همچنین تاریخچه حضور «قبایل یمنی» در کوفه و نقش فرهنگی و تمدنی آنها تبیین شده است.
گزارش محتوا
در پاورقی به قلم نویسنده آدرس مطالب و توضیح برخی الفاظ و اصطلاحات آمده است. در انتهای اثر فهرست مراجع و مطالب کتاب آمده است.
نویسنده کتاب را بدون هیچ مقدمه ای آغاز و آن را در هفت باب تدوین کرده است. مطالب هر یک از ابواب در چندین بخش تنظیم شده که در گزارش محتوا به آنها پرداخته خواهد شد. در انتهای اثر نیز پس از یک خاتمه کوتاه در دو بخش الحاقی، جایگاه کوفه در تاریخ اسلام و سیاست و ایدئولوژی و فرهنگ این شهر و همچنین تاریخچه حضور «قبایل یمنی» در کوفه و نقش فرهنگی و تمدنی آنها تبیین شده است.
گزارش محتوا
در پاورقی به قلم نویسنده آدرس مطالب و توضیح برخی الفاظ و اصطلاحات آمده است. در انتهای اثر فهرست مراجع و مطالب کتاب آمده است.