نشان آفتاب، یکی از نشان های بانوان است که توسط ناصرالدین شاه قاجار در سال ۱۸۷۳ میلادی بنیاد شد. این نشان در فهرست نظامنامه نشان دولت علیه ایران موجود نبود و ناصرالدین شاه خود آن را مورد استفاده قرار داد.
... [مشاهده متن کامل]
وی در سفرهای اروپایی خود این نشان را به برخی از بانوان درباری اعطاء کرد.
نشان درجه یک شامل نشان سینه، حمایل و نشان حمایل است. نشان سینه یا شمسه آن به شکل خورشیدی برآینده است که چهره زنی در میان آن به صورت میناکاری شده قرار دارد که پرتوهای الماس نشان آن را فرا گرفته است. نوار این نشان که بر روی شانهٔ راست یا به روی پاپیون قرار می گرفت صورتی رنگ بود و آستری سبزرنگ داشت.
این نشان درست مانند نشان درجه یک است با این تفاوت که پرتوهای نشان سینه از برلیان است.
نشان آفتاب در سال ۱۹۲۵ با سرنگونی دودمان قاجار ملغی شد. اما در دوره محمد رضا شاه پهلوی با نشان هفت پیکر به افتخار ملکه ثریا جایگزین شد.
• انیس الدوله همسر ناصرالدین شاه، به پاس جشن تولد مفصلی که برای او ترتیب داده بود.
• ملکه ویکتوریا در سفر ناصر الدین شاه به انگلیس، در تاریخ جمعه ۲۵ ربیع الثانی ۱۲۹۰ ه. ق این نشان را دریافت کرد
• همسر پادشاه بلژیک در سفر ناصرالدین شاه به بروکسل
• ملکه ویلهلمینا، ملکه هلند نیز این نشان گرانبها را از ناصرالدین شاه دریافت کرد. نشان آفتاب متعلق به او، در بایگانی خانواده سلطنتی هلند در لاهه نگهداری می شود و در نمایشگاه «هت لو» سال ۲۰۰۵ به نمایش گذاشته شد.
• النا پتروویچ همسر ویتوریو امانوئل سوم پادشاه ایتالیا در سفر مظفرالدین شاه به رم در روز پنج شنبه ۱۳ صفر ۱۳۲۰ ه. ق این نشان را دریافت داشت.
مظفرالدین شاه در این باره در کتاب خاطرات خود می نویسد: «صبح از خواب بیدار شدیم نماز و تعقیبات را خوانده و ثنای خدا را بجای آوردیم بعد از صرف چائی جناب اشرف اتابک اعظم شرفیاب شده مطالبی که داشت بعرض رسانید و قدری صحبت فرمودیم لباس نظامی پوشیده حاضر شدیم که باید امروز قبل از نهار دو ساعت بظهر مانده بمیدان مشق برای سان قشون برویم اول پادشاه بمنزل ما آمده قدری نشسته با هم صحبت کردیم جناب اشرف اتابک اعظم هم بود نشان اقدس بایشان داده جلوتر از ما پادشاه بمیدان مشق رفتند قدری که گذشت ملکه آمده بایشان هم قدری صحبت نموده نشان آفتاب هم بایشان دادیم. »
... [مشاهده متن کامل]
وی در سفرهای اروپایی خود این نشان را به برخی از بانوان درباری اعطاء کرد.
نشان درجه یک شامل نشان سینه، حمایل و نشان حمایل است. نشان سینه یا شمسه آن به شکل خورشیدی برآینده است که چهره زنی در میان آن به صورت میناکاری شده قرار دارد که پرتوهای الماس نشان آن را فرا گرفته است. نوار این نشان که بر روی شانهٔ راست یا به روی پاپیون قرار می گرفت صورتی رنگ بود و آستری سبزرنگ داشت.
این نشان درست مانند نشان درجه یک است با این تفاوت که پرتوهای نشان سینه از برلیان است.
نشان آفتاب در سال ۱۹۲۵ با سرنگونی دودمان قاجار ملغی شد. اما در دوره محمد رضا شاه پهلوی با نشان هفت پیکر به افتخار ملکه ثریا جایگزین شد.
• انیس الدوله همسر ناصرالدین شاه، به پاس جشن تولد مفصلی که برای او ترتیب داده بود.
• ملکه ویکتوریا در سفر ناصر الدین شاه به انگلیس، در تاریخ جمعه ۲۵ ربیع الثانی ۱۲۹۰ ه. ق این نشان را دریافت کرد
• همسر پادشاه بلژیک در سفر ناصرالدین شاه به بروکسل
• ملکه ویلهلمینا، ملکه هلند نیز این نشان گرانبها را از ناصرالدین شاه دریافت کرد. نشان آفتاب متعلق به او، در بایگانی خانواده سلطنتی هلند در لاهه نگهداری می شود و در نمایشگاه «هت لو» سال ۲۰۰۵ به نمایش گذاشته شد.
• النا پتروویچ همسر ویتوریو امانوئل سوم پادشاه ایتالیا در سفر مظفرالدین شاه به رم در روز پنج شنبه ۱۳ صفر ۱۳۲۰ ه. ق این نشان را دریافت داشت.
مظفرالدین شاه در این باره در کتاب خاطرات خود می نویسد: «صبح از خواب بیدار شدیم نماز و تعقیبات را خوانده و ثنای خدا را بجای آوردیم بعد از صرف چائی جناب اشرف اتابک اعظم شرفیاب شده مطالبی که داشت بعرض رسانید و قدری صحبت فرمودیم لباس نظامی پوشیده حاضر شدیم که باید امروز قبل از نهار دو ساعت بظهر مانده بمیدان مشق برای سان قشون برویم اول پادشاه بمنزل ما آمده قدری نشسته با هم صحبت کردیم جناب اشرف اتابک اعظم هم بود نشان اقدس بایشان داده جلوتر از ما پادشاه بمیدان مشق رفتند قدری که گذشت ملکه آمده بایشان هم قدری صحبت نموده نشان آفتاب هم بایشان دادیم. »
نشان آفتاب در زمان محمدشاه قاجار نیز بوده است ، برای صحت و سقم مدعای اینجانب مراجعه شود به کتاب مسافرت به ایران نوشته آلکسی سالتیکوف ، ترجمه محسن صبا ، ص ۱۰۴