نسخه شناسی

فرهنگستان زبان و ادب

{codicology, manuscriptology} [باستان شناسی، علوم کتابداری و اطلاع رسانی] علم شناخت و توصیف نسخه های خطی ازلحاظ شکل مادی، مانند نوع خط و جنس کاغذ و تاریخ و محل تولید

دانشنامه عمومی

نسخه شناسی[ ۱] به علم بررسی کتابها به عنوان اشیاء فیزیکی، به ویژه نسخه های خطی دست نوشته روی پوست ( یا کاغذ ) یا اسناد گفته می شود که اغلب به «باستان شناسی کتاب» همانند می شود.
طیّب به نکته ای در خور توجه اشاره می کند و می نویسند: باید مرز باریک بین کتابشناسی و نسخه شناسی را در پژوهش مورد توجه قرار داد. نسخه شناسی، بیش از آن که در کار شناخت محتوای کتاب باشد، به ابعاد فیزیکی و تاریخی نسخه خطی به عنوان شیء حامل کتاب اشاره دارد و داده های محتوایی کتابشناسی، در تحقیقات نسخه شناسی به کمک هدف اصلی این دانش می آیند. کتابشناسی محتوایی نیز بهره های فراوانی از دانش نسخه شناسی می برد و از نتایج بررسیهای آن برای شناخت بهتر کتاب ( به عنوان محتوایی قابل خواندن با ماهیتی منتزع از کالبد نسخه های دستنویس ) بهره می برد. جان مِلونِ فرانسوی، نیز نسخه شناسی را اینگونه توضیح داده است: "از طریق مباحث این دانش جدید، یعنی «کُدیکولوژی» و نسخه شناسی می توان دریافت که این علم، عنوان دیرینه شناسی کتاب، بویژه کتابهای دستنویس را برای خود به عنوان موضوع بررسی، پیشنهاد می دهد. با این وجود، دامنۀ این علم از شناختِ پیشینۀ کتاب به معنایِ دقیق آن، فراتر می  رود تا جنبه های متنوّعی از شناختِ تاریخی را نیز در برگیرد؛ مواردی چون: پیشنیۀ اختصاصیِ دستنویس مورد نظر ( همان نسخه ) ، تاریخِ گزارش متون، سرگذشتِ کاتبان کتابها ( نسخه نویسان و کنشگران تولید کتاب دستی و چاپی ) ، تاریخ مخازن نسخه  های خطی، تاریخ مخازن و مجموعه  ها و گردآورندگان نسخه  های خطی. [ ۲]
نسخه شناسی به صورت عام مهارت و دانشی است که به وسیله آن می توان نسخه های خطی را از جنبه های گوناگون توصیف و معرفی کرد، نسخه شناسی اطلاعات مربوط به فیزیکِ نسخه است. همچنین شرایط نگهداری نسخه های خطّی از بررسی های این علم است؛ نسخه های خطی به علت قدمت و همچنین جنبه های هنری در مجموعه های جداگانه در کتابخانه ها و موزه ها نگهداری می شوند زیرا شرایط استاندارد، درجه حرارت، میزان رطوبت باید کنترل شود، همچنین آفت زدایی شوند و از طرفی در معرض تابش نور خورشید و اشعه مادون قرمز و ماوراء بنفش نباشند. [ ۳]
عکس نسخه شناسی
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس