[ویکی فقه] این مقاله درباره نسخه خطی خاوران نامه مباحثی مطرح می شود.
نسخه خطی خاوران نامه،. چند نسخه خطی مصور از خاوران نامه وجود دارد که مهمترین آن ها عبارت اند از: نسخه موزه هنرهای تزیینی تهران (رجوع کنید به ادامه مقاله)؛ نسخه موزه بریتانیا دارای ۳۶۲ برگ و ۱۵۶ نگاره به تاریخ ۱۰۹۷؛ چند نسخه در مجموعه کتابخانه دیوان هند، از جمله نسخه ای با ۱۵۶ نگاره هندیِ بدون تاریخ و نسخه هایی به تاریخ ۹۶۵ و ۱۰۵۹
نفیس ترین نسخه
کهن ترین و نفیس ترین نسخه شناخته شده از خاوران نامه، نسخه موزه هنرهای تزیینی تهران است. از مشخصات این نسخه است: داشتن جلد سوخته جدول دار از تیماج مشکی مایل به قهوهای، کاغذ خَتایی به قطع ۵ر۲۷ سانتیمتر × ۵ر۳۸ سانتیمتر، جدول کشی و شمسه•، خط نستعلیق، با ۶۴۵ برگ و ۱۱۵ نگاره که ظاهراً دارای ۶۸۵ برگ و ۱۵۵ نگاره بوده است. پنج برگ و هفت نگاره از این نسخه در کتابخانه چستربیتی، یک برگ آن در موزه رضا عباسی و قطعات دیگری از آن در موزه ها و مجموعه های شخصی در امریکا و اروپاست.
معرفی خاوران نامه
هر صفحه کتاب از چهار ستون تشکیل میشود که به جز صفحات مصور، برخی دارای ۲۵ سطر و برخی به صورت ترکیبی ساده و مورب دارای یازده سطر است. عنوان ها در کل کتاب با رنگ طلایی و به خط رقاع، داخل مستطیل بدون تزیین قرار دارند. دور هر صفحه، بدون دقت و ظرافت، جدول کشی شده است. هر جدول شش خط افقی و شش خط عمودی دارد که فاصله میان خط اول و دوم و سوم و چهارم مطلاست و در فاصله میان ستون ها، چهارخط نازک طلایی در فاصله های مساوی ترسیم و با قلم مرکّب کشیده شده است.صفحه اول کتاب با شمس های ساده و فاقد تشعیر، با گل و بوته های ریز و درشت رنگین، تزیین شده و در میان شمسه عبارت «کتاب خاورنامه» به قلم ثلث و با سفیداب نوشته شده است. تذهیب صفحه های دوم و سوم همانند است و در هر دو، سر لوحه ای مذهّب و جدول های زرین دیده می شود. در هر صفحه نُه بیت به خط نستعلیق نوشته شده و فاصله میان ابیات دارای طلا اندازی دندانه دار، معروف به دندان موشی، و تزیینات گیاهی است. معمولا خوشنویسی کتابهای مصور ضعیفتر از آثار خطی تکورقی است. این نسخه خاوران نامه نیز چنین است. چنانکه حروف، نسبت به زبانه قلم، بزرگ نویسی دارند و اتصالات، ظرافت های لازم و انسجام معمول را ندارند، اما باید یادآور شد که این اثر جزو اولین کتابت های نستعلیق به شمار می آید و تأثیر خطوط دیگر، همچون رقاع و تعلیق و نسخ، در حرکت بعضی حروف دیده می شود
اتمام کتابت کتاب
...
نسخه خطی خاوران نامه،. چند نسخه خطی مصور از خاوران نامه وجود دارد که مهمترین آن ها عبارت اند از: نسخه موزه هنرهای تزیینی تهران (رجوع کنید به ادامه مقاله)؛ نسخه موزه بریتانیا دارای ۳۶۲ برگ و ۱۵۶ نگاره به تاریخ ۱۰۹۷؛ چند نسخه در مجموعه کتابخانه دیوان هند، از جمله نسخه ای با ۱۵۶ نگاره هندیِ بدون تاریخ و نسخه هایی به تاریخ ۹۶۵ و ۱۰۵۹
نفیس ترین نسخه
کهن ترین و نفیس ترین نسخه شناخته شده از خاوران نامه، نسخه موزه هنرهای تزیینی تهران است. از مشخصات این نسخه است: داشتن جلد سوخته جدول دار از تیماج مشکی مایل به قهوهای، کاغذ خَتایی به قطع ۵ر۲۷ سانتیمتر × ۵ر۳۸ سانتیمتر، جدول کشی و شمسه•، خط نستعلیق، با ۶۴۵ برگ و ۱۱۵ نگاره که ظاهراً دارای ۶۸۵ برگ و ۱۵۵ نگاره بوده است. پنج برگ و هفت نگاره از این نسخه در کتابخانه چستربیتی، یک برگ آن در موزه رضا عباسی و قطعات دیگری از آن در موزه ها و مجموعه های شخصی در امریکا و اروپاست.
معرفی خاوران نامه
هر صفحه کتاب از چهار ستون تشکیل میشود که به جز صفحات مصور، برخی دارای ۲۵ سطر و برخی به صورت ترکیبی ساده و مورب دارای یازده سطر است. عنوان ها در کل کتاب با رنگ طلایی و به خط رقاع، داخل مستطیل بدون تزیین قرار دارند. دور هر صفحه، بدون دقت و ظرافت، جدول کشی شده است. هر جدول شش خط افقی و شش خط عمودی دارد که فاصله میان خط اول و دوم و سوم و چهارم مطلاست و در فاصله میان ستون ها، چهارخط نازک طلایی در فاصله های مساوی ترسیم و با قلم مرکّب کشیده شده است.صفحه اول کتاب با شمس های ساده و فاقد تشعیر، با گل و بوته های ریز و درشت رنگین، تزیین شده و در میان شمسه عبارت «کتاب خاورنامه» به قلم ثلث و با سفیداب نوشته شده است. تذهیب صفحه های دوم و سوم همانند است و در هر دو، سر لوحه ای مذهّب و جدول های زرین دیده می شود. در هر صفحه نُه بیت به خط نستعلیق نوشته شده و فاصله میان ابیات دارای طلا اندازی دندانه دار، معروف به دندان موشی، و تزیینات گیاهی است. معمولا خوشنویسی کتابهای مصور ضعیفتر از آثار خطی تکورقی است. این نسخه خاوران نامه نیز چنین است. چنانکه حروف، نسبت به زبانه قلم، بزرگ نویسی دارند و اتصالات، ظرافت های لازم و انسجام معمول را ندارند، اما باید یادآور شد که این اثر جزو اولین کتابت های نستعلیق به شمار می آید و تأثیر خطوط دیگر، همچون رقاع و تعلیق و نسخ، در حرکت بعضی حروف دیده می شود
اتمام کتابت کتاب
...
wikifeqh: نسخه_خطی_خاوران_نامه