نسب معد و الیمن الکبیر

[ویکی نور] «نسب معدّ و الیمن الکبیر» اثر هشام بن محمد سائب کلبی (متوفای 206/204ق)، در نسب شناسی اقوام یمن قدیم، به زبان عربی و در اواخر قرن دوم قمری نوشته شده است.
این کتاب از لحاظ دربرداشتن نسب شناسی دو قبیله یمنی به نام های معدّ و قحطان و تفصیل برخی اوضاع و احوال رجال و صحابه، نسبت به سایر کتب نسب شناسی، مثل جمهرة النسب، خاص تر به موضوع نگریسته است.
این اثر به جهت جامعیت در ترجمه قبایل عرب حجاز، از کتب رجالی مهم به شمار می رود.
کتاب با مقدمه ای از محقق در شرح حال نویسنده و نسخه خطی اثر آغاز و مطالب در دو جزء تدوین شده است. اصل کتاب خالی از تبویب و عنوان بندی است و عنوان های داخل را محقق کتاب، ناجی حسن افزوده است؛ البته مؤلف هر جا مطالب مربوط به قبیله ای را تمام می کند، می نویسد: «هولاء بنو...» و نوعی عنوان بندی می کند.
محقق در جزء اول، 12 عنوان را آورده که هر کدام شامل گروه هایی از قبایل زیر مجموعه خود است و در کل شامل بیش از 118 طایفه می باشد. در جزء دوم نیز انساب دو خاندان «خزاعه» مشتمل بر44 قبیله و «قضاعه» مشتمل بر 107 قبیله بیان شده است.