نسب فحول الخیل فی الجاهلیه و الاسلام

[ویکی نور] کتاب «نسب فحول الخیل فی الجاهلیة و الاسلام»، اثر هشام بن محمد بن کلبی، در باره نژاد اسبان معروفی که در زمان جاهلیت و صدر اسلام بوده است، می باشد و به زبان عربی، در سال 1429ق، نوشته شده است.
کتاب، بدون فصل بندی و تقسیمات خاصی ارائه شده و هر چند در حجم، خرد می نماید و مطالب آن، به صورت مختصر بیان شده است، اما دانشی بس فراوان را در بر دارد.
نویسنده، در ابتدا، اشاره کوتاهی به جایگاه اسب در فرهنگ اعراب نموده و پس از بیان احادیثی پیرامون این حیوان نجیب که در آنها به بابرکت بودن و باخیر بودن آن و خوش بخت بودن صاحبان برخی اسبان تصریح شده است، اسامی اسب های پیامبر(ص) که عبارتند از لزاز، لحاف، المرتجز، السکب و الیعسوب را یک به یک برشمرده و در ادامه، به معرفی اسبان معروف در زمان جاهلیت و صدر اسلام، نام صاحبان آنها، نسب هر یک و در برخی موارد، شعر یا واقعه ای معروف در مورد آن، پرداخته است. برخی از این اسب ها عبارتند از:
1. الورد: نام اسب حمزة بن عبدالمطلب بوده است. این مادیان، کره ی نریانی به نام ذی العقال بوده که آن نیز، از اولاد أعوج بوده است. نویسنده، از ابن عباس نقل کرده است که أعوج، اسبی معروف و متعلق به یکی از ملوک کنده بود که در جنگی، در یوم علاف(یکی از روزهای معروف عرب) به دست بنی سلیم افتاد.
2. جلوی: اسب بنی ثعلبة بن یربوع.